Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal, birinci sefer kameralar karşısında “2021 Yılında Para ve Kur Politikası” sunumunu gerçekleştirirken ekonomistler güçlü bildirilerin meselelerin tahlili için kıymetli bir başlangıç noktası olduğuna dikkat çekti.
Yeni Lider enflasyonla kararlı gayret vurgusu yaparken, 2021’de gerekmesi durumunda mali duruşun sıkılaştırılacağını söyledi. Ekonomistler Bloomberg HT’ye yaptıkları değerlendirmede Ağbal’ın kimi iletilerinin altını çizdi.
İşte ekonomistlere nazaran Ağbal’ın en değerli 5 bildirisi
1) Güçlü sıkılaşma vurgusu
Ekonomistlerin Ağbal’ın iletilerinde en çok vurguladıkları husus güçlü sıkılaşma vurgusu oldu.
TEB Kıdemli Ekonomisti Okan Ertem “Başkan toplantının başında 2021 yılı için enflasyonda riskler üst taraflı dedi. Bu da beklentilerin Merkez Bankası’nı yanıltacak biçimde üst istikametli olduğunun itirafı oldu. Lider gerekirse ilave sıkılaştırma yapacağız dedi. Bunlar çok güçlü bildiriler.” yorumunu yaptı.
Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucusu Haluk Bürümcekçi metinde olmasa da TCMB Lideri Ağbal’ın para siyasetinde sıkılaşma vurgusu yaptığına dikkat çekti. Bürümcekçi, “Öngörülebilirliği artacak diye düşünmek istiyorum şöyle ki bunun testi gelecek haftaki toplantıda çıkacak. O yüzden ben faiz artışı ile devam edileceğini düşünüyorum.” sözlerini kullandı.
TED Üniversitesi İşletme Kısım Lideri Doç. Dr. İbrahim Ünalmış da önümüzdeki toplantının kıymetli hale geldiğini söyledi. Ünalmış, “Kredibilite vakit içerisinde toparlanacak bir şey, ancak para siyaseti duruşu ile enflasyona karşı ne kadar önemli olduğumuzu göstermek zorundayız. Bunun için de aralık ayı PPK toplantısı da kıymetli bir toplantı haline geldi. Enflasyonun nisan- mayıs aynına kadar yüksek kalacağını belirterek para siyasetinde bir ölçü daha sıkılaşma aslında enflasyona karşı ne kadar önemli olduğumuzu göstermek açısından kıymetli. Burada bir ölçü daha sıkılaşma yararlı olacaktır.” dedi.
2) Basiretli para siyaseti kavramı
TED Üniversitesi İşletme Kısım Lideri Doç. Dr. İbrahim Ünalmış konuşmada altının çizilmesi gereken bir öbür noktanın ise yeni liderin kullanmış olduğu “basiretli para politikası” olduğunu vurguladı. Ünalmış, “Başkan basiretli para siyaseti diye bir kavram kullandı. Bu daha evvel pek kullanılan bir kavram değil lakin çok kıymetli bir kavram. Basiretli para politaların kavramınında girmiş olması önümüzdeki sorunları çözmek açısından kıymetli diye düşünüyorum” dedi.
3) Hesap verebilirlik bildirileri çok kıymetli
Ekonomistler Naci Ağbal’ın hesap verebilirlik istikametinde verdiği iletilerin da kıymetli olduğunu belirtti. Hususla ilgili olarak TEB Kıdemli Ekonomisti Okan Ertem, “Metinde enflasyonla ilgili yer alan tabirler hayli güçlü bir hesap verilebilirliğe işaret ediyor. Merkez Bankası diyor ki benim birinci önceliği fiyat istikrarıdır. Bu finansal istikrarın da önkoşuludur. Bunlar daha evvelki metinlerde yoktu. Maksat 2021 için enflasyonda yüzde 9,4, uzun vadede yüzde 5’tir. Bu gayeler gerçekleşmediği sürece ben hesap verebilirlik sistemini çalıştıracağım. Bunlar değerli mesajlar” sözlerini kullandı.
4) Enflasyonla kararlı uğraş vurgusu devam etti
Ağbal vazifeye geldiği günden bu yana farklı mecralarda enflasyonla gayret vurgusu yaparken bu toplantıda da kararlı bir enflasyon gayesi vurgusu yaptı. Ekonomistlere nazaran bu iletiler enflasyonla çaba açısından çok kritik kıymette. Ekonomistler bu bağlamda yerli tasarruf sahiplerinin Türk Lirası’na dönüşüne ait iletilerin da değerli olduğunu söyledi.
Ünalmış ,”Merkez Bankası’nın elinde ay içerisinde yurtiçi fiyat gelişmeleri takip ettiği bir düzenek var. Hem kurdan hem de yurtiçi talep kaynaklı fiyatların nasıl etkilendiğini net halde tahlilini yapıyor. Bilhassa burada kur geçişkenliği çok ehemmiyet kazandı. Hem daha çabuk hem de daha yüksek bir halde kurdaki paha kaybının fiyatlara yansıdığını görüyoruz. Şayet bunun ikincil tesirleri oluşmaya başlarsa o vakit Merkez Bankası devreye girer. Lider başındaki transfer düzeneğini net bir halde söyledi. Biz enflasyona hakikat halde yaklaşırsak hem risk primini düşürürüz hem de yurtiçi dolarizasyonu azaltırız dedi.” değerlendirmesini yaptı.
5) Transfer sistemi
TÜSİAD Başekonomisti Altınsaç yapmış olduğu değerlendirmede, transfer sisteminin dört farklı bacağı olduğunu, bunları faiz, beklenti Döviz ve kredi kanalı olarak sıralanabileceğini söyledi. “Dönem periyot bu kanalların kusurlu siyasetler nedeniyle hakikat çalıştırılamadığını görüyoruz.” diyen Altınsaç, yanlışsız siyaset dizaynıyla bu kanalların net bir halde çalıştırılıyor olması gerektiğini vurguladı. Altınsaç son olarak, bu kanalların çalışması için maliye siyasetinin da dayanağının kıymetli olduğunu, bunun için de maliye siyaseti ve para siyasetinin eş güdümlü olması gerektiğini kelamlarına ekledi.
6) Kredibilite kaybına müdahale
“Yeni Lider sorunları çözmek için nelerin gerekli olduğunu anlamış görünüyor” diyen Ünalmış şunları krebilite kaybına ait bildirilerin da kıymetli olduğunu şöyledi:
“Başkanın sunumunda duymak istediğim birçok şeyi duydum. Bunların en başından enflasyonu düşürmek için gereken kararlığa vurgu geliyordu. Yeni lider enflasyonun düşürülmesinin aslında vazifeye geldiğinde karşılaştığı sorunları çözmek için en başta gelen faktör olduğunu anlamış görünüyor. Önümüzdeki sorunlar neydi; düşük Merkez Bankası kredibilitesi, yüksek enflasyon, yüksek cari açık, yüksek işsizlik, yüksek dolarizasyon ve kurların daima bedel kaybediyor olması ve bunların her biri başlı başına bir sorundu. Bu sorunlara sebep olan temek faktör enflasyon aslında ve Merkez Bankası’nın kredibilite kaybıydı. Bu 2 soruna de liderin net bir biçimde farkında olduğunu görmüş olduk.”
7) Rezervler ve cari istikrara direkt tesir eden para siyaseti
Toplantıda rezervlerin geliştirilmesine yönelik bildirilerin da kıymetli olduğuna dikkat çeken ekonomistler para siyasetinin cari istikrara direkt müdahil olabildiği bir çerçeveye de işaret etti.
Ekonomist Ertem bu mevzuda Bloomberg HT’ye şu yorumu yaptı: 2021 yılında cari açığın finansmanında en kıymetli kalemlerden biri olarak portföy girişleri ön plana çıkıyor. Naci Bey’in de bahsettiği üzere bu kapsamda yabancı girişinin sağlanması TCMB’nin kıymetli siyasetlerinden biri oluyor. Münasebetiyle rezerv kaybını engellemek için yabancı girişleri çok kritik bir rol oynayacak. O yüzden de para siyaseti cari istikrara dolaylı yoldan tesir ederken artık direkt tesir ediyor. Bu yüzden iki kanalı birden para siyasetiyle denetim etmeye çalışacaklar. Şu ana kadar da başarılı bir görünüm sergileniyor.
8) İrtibat artacak lakin PPK’dan evvel sessiz periyot yaşanacak
Ekonomistler Ağbal’ın bağlantının artırılacağına yönelik bildirilerinin da kıymetli olduğuna dikkat çekti.
Merkez Bankası Başkanı’nın bağlantısının epey kuvvetli olduğuna vurgu yapan TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç uzun yıllardır görülmeyen artan bir irtibat faktörü olduğunu ve istişarelere değer verildiğini söyledi. Altınsaç her şeyden evvel, bankacılık, gerçek kesim, akademisyenler ve ekonomistlerle olan görüşmelerin hayli olumlu bulduğunu söz etti.
Bağlantı konusunda Bloomberg HT Araştırma Müdürü Cumhur Örnek de metindeki PPK toplantısı öncesindeki irtibat yaklaşımındaki değişikliğe dikkat çekti. Örnek, “Tahminen teamülde vardı biz bilmiyorduk; lakin metne yurt dışı örneklerde olduğu üzere PPK’da an evvel “sessiz dönem” eklenmiş. Ayrıyeten irtibat mevzuları ayrıntılandırılmış.” yorumunu yaptı.
9) Kademeli sıkılaştırma
Sıkılaşma tarafındaki güçlü bildirilere rağmen, Aralık toplantısına ait ekonomistler farklı vurgulara dikkat çekti. TEB Kıdemli Ekonomisti Ertem Ağbal’ın Aralık toplantısına ait temkinli konuştuğuna dikkat çekti. Ertem, “Aralık PPK toplantısında daha evvel 200 baz puan artış bekliyorduk. Bugünkü toplantı sonrasında sıkılaşmanın kademeli olarak yapılacağı iletisini aldım. Yani direkt 200 baz puan artış yerine önümüzdeki toplantıda 100 baz puan, Ocak’ta da enflasyon bilgilerine bakıp ek sıkılaştırma olur diye düşünüyoruz. Özcesi kademeli bir sıkılaştırma öngörüyoruz.” dedi.
10) Swap ve açık piyasa süreçleri iletileri
Sunumda ekonomistlerin dikkat çektiği başka kıymetli bildiriler swap süreçleri ve TCMB’nin bilançosuna yönelik değerlendirmeler oldu. Ekonomist Haluk Bürümcekçi Ağbal’ın bu mevzulardaki tabirlerini şöyle yorumladı: Swap tarafında TCMB çok dikkatli gidecektir Merkez Bankası, aksi dolarizasyon olmadan burada temkinli kalacaktır. Zira buradaki süratli bir azalışın rezervler üzerinden tesiri olur. TL fonlama açısından da kıymetli bir fonksiyonu var. Bu fonksiyonu fakat TL fonlama açısından yabancı yatırımcılar tarafından yapılan swapların artması ile ikame edebilir. BDDK’ın o taraftaki kısıtlamaları gevşetmesi ve ek adımlar da görürsek swaplarda da azalışın olacağını söyleyebiliriz.
Menkul değer portföyünde yüzde 10 sonu bu sene kullanıldı artık o denli bir şey yok. Nominal olarak sabitleniyor ve bu gerçek olarak gerileyeceği manasına geliyor. Dönüşlerde yenilenmeyeceği için 16 milyarlık bir dönüşten bahsediliyor. Portföyün nominal ve gerçek olarak küçüleceği manasına geliyor. Bu biraz satış baskısı manasına da gelir fakat öldürücü bir boyutta değil doğal.
Bloomberg HT
