Deloitte Türkiye, Türkiye’de birleşme ve satın almaların genel görünümünü ortaya koyan “2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu”nu açıkladı.
Rapora nazaran Kovid-19’un damga vurduğu 2020’de birleşme ve satın alma süreçlerinde kayda bedel bir toparlanma oldu ve tarihi rekor olan 304 adet süreçle yaklaşık 9 milyar dolar pahasında süreç hacmi gerçekleşti.
Yıllık süreç hacmi son 10 yıl ortalamasının altında kalırken süreç hacminde görülen artış bir evvelki yıla nazaran yüzde 70’lik bir büyümeye işaret ediyor. Ortalama süreç hacmi 30 milyon dolar ile geçmiş yıllara benzeri bir düzeydeydi.
– Unicorn ve Türkiye Varlık Fonu süreçleri ön plana çıktı
Rapora nazaran birleşme ve satın alma süreçlerinde bir kere daha erken etap yatırımlarındaki hareketlilik dikkati çekti. Öne çıkan iki mega süreç, toplam süreç hacminin yüzde 40’ını oluşturdu. Türk taşınabilir oyun şirketi Peak Games’in ABD’li Zynga tarafından 1,8 milyar dolar üzere rekor bir değerleme ile satın alınması, Türkiye’nin birinci “unicorn” süreci olarak tarihe geçti. Bu süreçte Zynga tarihinin en büyük satın alımını gerçekleştirirken, kelam konusu yatırım bir Türk teşebbüsünün en büyük süreci oldu.
Yıllık süreç hacmini değerli ölçüde etkileyen bir başka mega süreç, GSM operatörü Turkcell’in denetim payının 1,8 milyar dolar bedelle Türkiye Varlık Fonu tarafından devralınması oldu. Öte yandan Türkiye Varlık Fonu’nun toplam kıymeti 953 milyon doları bulan bir dizi satın alma ile kamu sigorta şirketlerini konsolide etmesi de bir öteki değerli gelişme olarak öne çıktı.
– Yabancıların ilgisi salgında devam etti
Yabancı yatırımcılar 82 adet süreç ile 4,6 milyar dolarlık satın alma yaptı. Toplam yıllık süreç hacminin yüzde 51’ini yabancı yatırımcılar oluşturdu. Yabancı yatırımcıların toplam süreç hacmi hala son 10 yıllık ortalamaların altında olmasına karşın, 2020’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 35 arttı.
Emsal halde, Türk yatırımcıların dahil olduğu süreçlerin toplam kıymeti iki katından fazla artarak 4,4 milyar dolar oldu. Türk yatırımcıların satın almaları 222 adet süreç ile geçen yıla nazaran yüzde 37 artış gösterdi.
Yabancı yatırımcılar içinde Avrupalı yatırımcılar toplam kıymeti 1,2 milyar doları aşan 47 süreç ile liderliği üstlendi ve böylelikle yabancı yatırımcıların toplam süreç sayısı ve hacminin sırasıyla yüzde 57 ve yüzde 27’sini oluşturdu. Öte yandan, Kuzey Amerika bölgesi yatırımcıları 13 süreç tamamlayarak yabancıların toplam yıllık süreç hacminin yüzde 46’sını oluşturdu. Bununla birlikte Körfez Bölgesinden Katarlı yatırımcılar da 4 süreç ile ön sıralarda yer aldı.
– Erken evre yatırımlarda tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısı
Finansal yatırımcı süreçleri, 2020 yılında 165 süreç ile tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısına ulaştı. Süreç sayısında yüzde 90’lık bir büyümeye tekabül eden bu hareketlilik ile, finansal yatırımcılar 2020 yılında yaklaşık 4 milyar dolar pahasında süreç gerçekleştirdi. Finansal yatırımcı süreç hacminin yüzde 69’unu oluşturan Türkiye Varlık Fonu süreçleri toplam süreç hacmindeki artışta tesirli oldu.
Toplam finansal yatırımcı süreç sayısına en çok teşebbüs sermayesi fonları ve melek yatırımcılar katkıda (yüzde 81) bulundu.
Teşebbüs sermayesi fonları ve melek yatırımcılar tarafından desteklenen internet ve taşınabilir hizmetler ile teknoloji, sırasıyla 71 ve 42 süreç ile en çok talep gören kesimlerden ikisi oldu bunu 17 süreçle finansal hizmetler, 7 süreçle e-ticaret, 6 süreçle güç ve 4 süreçle lojistik ve ulaştırma bölümleri izledi.
– “2020’de yatırımcı ilgisinin değerli ölçüde canlandı”
Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Başkanı Kıvanç Çıdam, 2020’de Kovid-19 salgını nedeniyle toplam süreç pahasında ve süreç sayısında global boyutta bir düşüş gözlemlediklerini belirtti.
Salgının başlangıcında Türkiye’de de satın almaların emsal formda yavaşlasa olsa da, haziran ayında tamamlanan mega süreçlerin tesiri ve ertelenen süreçlerin tekrar canlanmasıyla yaz aylarında sürat kazandığını vurgulayan Çıdam, şunları kaydetti:
“2020 yılında gerçekleşen 304 adet rekor sayıda süreç ile tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısına şahit olduk. 2019 yılındaki düşüşün akabinde 2020’de yatırımcı ilgisinin kıymetli ölçüde canlandığını söyleyebiliriz. Son iki çeyrekte yaşanan yatırımcı ilgisi, önümüzdeki yıl süreçlerin daha da artacağına dair olumlu bakış açımızı destekliyor.” sözlerini kullandı.
– “Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı süreçlerinde öne çıktı”
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Yöneticisi Hasret Ulaş da global belirsizliklere karşın pazarda iyi bir toparlanma olduğunu belirtti.
Yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan inancını koruduğunu söz eden Ulaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Her zamanki üzere Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı süreçlerinde öne çıktı. Mega süreçler işlem hacmine damgasını vururken; süreç sayısı, küçük ölçekli erken evre yatırımlarındaki artışa bağlı olarak rekor düzeylere ulaştı. Start-up’lardan muvaffakiyetle çıkış yapan girişimcilerin, fonları başlangıç ekosistemine geri aktarmasıyla, teşebbüs ekosisteminin değerli bir gelişim gösterdiğini görüyoruz. Yılın ikinci yarısında satın alma süreçlerindeki besbelli artış ve Kovid-19 aşısı ile ilgili olumlu gelişmeler, 2021 yılına ait iyimserlik yaratıyor.”
Bloomberg HT
