TAHSİN AKÇA
Kovid-19’da ikinci dalgayla birlikte kısıtlamaların artmasının istihdam piyasasına tesirini sonlandırmak için yeni tedbirler devreye girdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla, İşsizlik Sigortası Kanunu’nun süreksiz 10, 19, 21 ve 26. unsurlarındaki kimi müddetlerin uzatılmasına ait karar, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran hala uygulanmakta olan olağanlaşma takviyesi 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatıldı, evvelki uygulamada 3 ayla sonlandırılmış olan yararlanma müddeti de 6 aya çıkarıldı.
Ayrıyeten İstihdamın korunması ve artırılması kapsamında patronlara prim ve vergi takviyesini düzenleyen Ek İstihdam Teşviki mühleti 31 Aralık 2022 tarihine kadar uzatıldı. Bu teşvik ile bir evvelki yılın ortalama sigortalı sayısına ek istihdam edilenler için sağlanan prim dayanağı uygulaması müddeti 2022 sonuna kadar devam edecek.
Bunların dışında bayan, genç ve mesleksel yeterlilik dokümanı olanların istihdamına uygulanan prim teşviğinin müddeti de 31 Aralık 2022’ye kadar uzatıldı.
Kısa çalışmaya başvurmamış olanlara yeni fırsat
İstihdamı muhafazaya dönük başka bir tedbir de Kısa Çalışma Ödeneği’ne yeni müracaat hakkının tekrar açılması oldu. Olağanlaşma takviyesine geçilmesi nedeniyle 30 Haziran öncesi kısa çalışmaya müracaat yapmamış olanların yararlanma hakkı bulunmuyordu.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 30 Haziran 2020 öncesi müracaat yapmayan işyerleri de kapsama alındı. Buna nazaran koronavirüs nedeniyle 30 Haziran tarihine kadar Kısa Çalışma Ödeneğine başvurmayan işyerleri, 31 Aralık 2020 tarihine kadar İŞKUR’a başvurmaları durumunda 1 Aralık 2020 tarihinden sonraki periyot için 3 ay mühlete kadar Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanabilecekler.
Kısa çalışma ödeneği fiyatı nasıl hesaplanıyor?
Kısa çalışma ödeneği fiyatı; sigortalının son 12 aylık prime temel karları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt çıkarının yüzde 60’ı olarak belirleniyor. Lakin bu formda hesaplanan kısa çalışma ödeneği fiyatı, aylık taban fiyatın brüt meblağının yüzde 150’sini geçemiyor. Buna nazaran minimum fiyatlı için hala Kısa Çalışma Ödeneği fiyatı 1752 TL.
İşe dönüş dayanağı nasıl uygulanacak?
Toplumsal Güvenlik Kurumu da genelge yayımlayarak, 1 Ocak 2019 – 30 Nisan 2020 tarihleri ortasında işten çıkartılan sigortalı yahut sigortasız emekçiler ile hala sigortasız çalıştırdığı emekçileri işe alarak sigorta girişi yaptıran patronlara sağlanacak dayanağın nasıl uygulanacağına açıklık getirdi. Kelam konusu personelleri 31 Aralık 2020 tarihine kadar işe alacak patrona, emekçi başına günlük 44.15 TL olmak üzere, aylık 1324.50 TL’ye kadar işe dönüş dayanağı sağlanacak.
Patron işe aldığı personelleri fiyatsız müsaadeye ayırmak zorunda kalırsa, emekçilere aylık 1168 TL nakdi fiyat dayanağı verilecek. Kelam konusu tarihler ortasında işten çıkartılmış emekçinin işe dönüş başvurusu işverence kabul edilmezse, personele ayda 1030 TL dayanak sağlanacak. Dayanak ödemeleri, işten çıkarma yasağı müddetince devam edecek.
Şirketler kısa çalışma ödeneği ve olağanlaşma takviyesine yöneliyor
Temmuz ayında atılan dayanak adımlarının bir modülü olarak kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyesi alanlar için, olağan haftalık çalışma tertibe geçilmesini teşvik etmek emeliyle olağanlaşma dayanağı uygulaması başlatılmıştı.
Olağanlaşma dayanağı de denilen her emekçi için patrona prim takviyesi uygulaması 1 Ağustos 2020’den itibaren başlatılmış, 31 Aralık tarihine kadar kısa çalışmanın/nakdi fiyat takviyesinin sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay müddetle uygulanması planlanmıştı.
O tarihten itibaren en son datanın açıklandığı 6 Kasım’a kadar patronlara toplam 2,1 milyon çalışan için 1,6 milyar lira olağanlaşma prim takviyesi verildi. Bu periyotta kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat dayanağından olağanlaşma dayanağına kayış dikkat çekti.
Tekrar 6 Kasım itibariyle nisan ayından sonra aylık 1.177 TL’lik nakdi fiyat dayanağını alanların sayısı birikimli olarak 2 milyona, kısa çalışma ödeneği alanların sayısı ise 3,5 milyona ulaşmıştı.
Bloomberg HT
