Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Türkiye’nin Rusya ile yaşadığı birtakım meseleleri yapan diyalog sayesinde yönetebildiğini, birebir şeyi ABD ile de yapabileceğini belirtirken, “Fakat size öbür bir ülke gelir de maksimalist bir konumla isteklerini ‘ya benim dediğim halde yaparsınız, ya da kendi yolunuza gidersiniz’ tutumuyla dayatırsa, bu sizi öbür istikametlere iter” dedi.
Kalın, cumartesi günü Bloomberg ile gerçekleştirdiği mülakatta, ABD ile yaşanan S-400 tansiyonundan Avrupa Birliği ve Arap dünyasıyla ilgilere kadar çeşitli hususlarda soruları yanıtladı. Kalın’ın mülakatında öne çıkan husus başlıkları şöyle:
“Doğru partnerle çalışmalıyız”
ABD’nin PYD/YPG’ye verdiği takviyenin yanlış bir siyaset olduğunu düşünüyoruz. Şayet gerçek partnerlerle çalışırsak PYD/YPG’ye gerek kalmaz ki bunlar PKK’nın Suriye uzantıları. ABD’li yetkililer dahil bunu herkes biliyor. YPG’ye verilen dayanak bizim için bir kaygı kaynağı olmaya devam ediyor. Bu, ABD idaresiyle değerli bir uyuşmazlık konusu. ABD idaresi Obama periyodunda başlayan ve Trump idaresiyle devam eden YPG’ye dayanak siyasetini devam ettirecek üzere görünüyor. Biz de PYD/YPG’ye verilen takviyenin durdurulması gerektiğini, zira bunun ikili bağlantılarımızı bozduğunu söylemeye devam edeceğiz. Verilen bu dayanak, Suriye’nin toprak bütünlüğünü ve siyasi bütünlüğünü de tehdit ediyor. Ayrıyeten Suriye içinde öbür gerginliklere ve sorunlara de yol açıyor.
“Çok karamsar bir fotoğraf yok”
Türkiye ve ABD’yi bölen en temel 3 bahis; ABD’nin PYD/YPG’ye verdiği dayanak, S-400’ler ve CAATSA yaptırımları. Ayrıyeten FETÖ elebaşının ABD’de kalmasına müsaade verilmesi. Ne yazık ki şu ana kadar bu bahislerde rastgele bir ilerleme olduğunu ve adım atıldığını görmedik. Bu meseleler, bizim ulusal güvenlik kaygılarımızın kalbini oluşturuyor. Öbür alanlarda, mesela Libya’da, Irak’ta terörizme karşı bir noktaya kadar birlikte çalışabiliyoruz. Yani, çok karamsar bir fotoğraf var diyemeyiz. Ancak bu mevzuları yapan bir diyalog yoluyla çok şeffaf ve samimi olarak konuşarak çözebileceğimize inanıyoruz. ABD siyaset yapıcılarının anlaması gereken şey, bu bahislerin bizim için ne kadar hayati bir ehemmiyete haiz olduğu. S-400 kararı Türkiye’de bir gecede alınmadı. Uzun bir sürecin sonucuydu. Suriye savaşının ortasında ABD’nin birden teğe Patriot bataryalarını çekmesi bizim için çok büyük bir sürpriz oldu. Gerisinden Almanya da birebir halde sistemlerini Türkiye’den çekti ve yalnızca İspanya’nın sistemi Türkiye’de kaldı. Müttefiklerimizin Patriotlarını Türkiye’den çekmelerinin akabinde, biz onları satın alamadık zira ABD tarafındaki birtakım meslektaşlarımın söylediklerinin tersine, bize uygun ve iyi bir teklif sunulmadı. Onların bize sunduklarını söyledikleri iyi teklifi biz görmedik. Her şeye karşın Cumhurbaşkanımız, Trump’a Patriotları almaya hazır olduğumuzu belirtti. Elimizdeki S-400’ler NATO savunma sistemine entegre edilmeyecek ve böylelikle NATO savunma sistemine bir tehdit oluşturacak durumda da olmayacaklar. Patriotların yanı sıra Fransız-İtalyan iştiraki ile üretilen SAMP/T füzelerini de almak istiyoruz. Fakat Fransa Suriye’yi mazeret ederek bu süreci engelleme kararı aldı. Fransa ile bu süreci hızlandırabilmek için görüşmelere devam ediyoruz. Bizler seçeneklere kapıları kapatmıyoruz.
“İki başkan kesinlikle görüşür”
Biden’ın birçok iç siyaset mevzularıyla meşgul olduğunu iyi biliyorum. Biz meslektaşlarımızla temaslarımızı kurduk ve iyi bir başlangıç yaptık, kesinlikle iki lider da görüşeceklerdir.
“İkinci S-400’de süreç devam ediyor”
(İkinci S-400 paketiyle ilgili süreç) Birinci mutabakatla ilgili süreç devam ediyor ve hepsi tıpkı sürecin modülü. Birebir mutabakatın değişik kademelerde uygulanmasıyla ilgili süreç işliyor.
“Maksimalist yaklaşım öteki istikamete iter”
Rusya ile her bahiste anlaşıyor değiliz. Suriye ve Esad’ın geleceği, Hafter, Kırım üzere bahislerde anlaşamıyoruz. Bunlara karşın bağlarımızı yapan bir diyalogla yönetebiliyoruz. Neden birebirini ABD ile de yapmayalım? Ancak size öteki bir ülke gelir de maksimalist bir durumla isteklerini ‘ya benim dediğim halde yaparsınız, ya da kendi yolunuza gidersiniz’ tutumuyla dayatırsa, bu sizi öteki taraflara iter. ABD, Pakistan’a yapmayı planladığımız savaş helikopteri satışını engelledi. Bu muhtemelen kelam konusu ihalenin Çin’e gitmesine neden olacak ve burada kaybeden ABD olacak. ABD ile alakamız, birbirimizi karşılıklı olarak güçlendirebileceğimiz ve ortak sıkıntıları yahut telaşları birlikte ele alabileceğimiz çok yapan bir halde işleyebilir.
“Mısır’la yeni bir sayfa açılabilir”
Mısır’la Doğu Akdeniz, Libya ve dünyanın unutmuş üzere göründüğü Filistin sıkıntısında işbirliği yapmak istiyor ve ikili münasebetlerimizi görüşmek istiyoruz. Şayet karşılıklı olarak yapan adımlar atabilirsek, bu cins bir paydaşlık, bölgede tansiyonu düşürmeye ve Kuzey Afrika’dan Doğu Akdeniz’e kadar bölgenin istikrara kavuşmasına yardımcı olabilir. Mısır, hala Arap dünyasının beyni ve kalbi. Birtakım ekonomik ve güvenlik problemleri var, biz bunu pek iyi anlıyoruz. İki ülkenin birbirleriyle konuşması, ikili ve bölgesel bağlarımızı geliştirebilir. Bu tıpkı halde öbür dört Körfez ülkesi için de geçerli. Bizim hiçbir Arap ülkesiyle aşılamayacak problemimiz yok. Mısır ve öbür Körfez ülkeleriyle bölgesel barış ve istikrar için yeni bir sayfa açılabilir.
“Aklı selim AB ülkeleri müsaade vermez”
AB ile çok yapan bir momentum yakaladık ve münasebetlerimizin daha da ilerlemesini istiyoruz. Bizim ajandamızda Yunanlılarla yaptığımız istikşafi görüşmelerden daha büyük mevzular var. 18 Mart’ta 5. yılını dolduracak olan göç mutabakatının yenilenmesi, vize serbestisinin sağlanması ve gümrük birliği mutabakatının yenilenmesi üzere. Bütün bunlar bize önümüze bağlantılarımızı canlandırmak için yeni bir yol haritası sunuyor. Biz bütün bu alanlarda ilerleme kaydedebileceğimizi düşünüyoruz. Kimi üye ülkeler Türkiye’ye karşı daha sert bir tavır takınılmasını istiyor lakin, AB üyeliğini bu türlü bir emel için Türkiye’ye karşı kullanmak yanlışsız değil. Aklı selim AB ülkeleri de bunun olmasına müsaade vermeyeceklerdir.
Bloomberg HT
