Bankadan nakit Döviz çekenlerden kurul alınmasının önünü açan Merkez Bankası talimatnamesi tüzel tartışmalara neden olmuştu. Banka müşterilerinin itirazı ve hakem heyetlerine müracaatların akabinde bu sabahtan itibaren bu komite kaldırıldı. Artık bankalar bankada bulunan dövizi nakit olarak çeken müşterilerden kurul almıyor. Uygulamanın sistemin sıhhatine yönelik kuşku yarattığı gerekçesiyle iktisat idaresinin bankaları uyarması nedeniyle geri alındığı belirtiliyor.
Bankalar bu sabahtan itibaren nakit döviz çekimlerinde aldığı kurul uygulamasını kaldırdı. Artık vatandaşlar bankalardan kendi hesabında duran dövizi çektiğinde komite ödemiyor. Yaklaşık 3 hafta evvel bankaların talebi ile Merkez Bankası’nın nakit döviz süreçlerinden komite alınmasının yolunu açmak için düzenleme yapmıştı. Düzenlemeye nazaran bankaların müşterilerinin efektif yani nakit döviz çekimleri komite alınacak süreçler ortasında sayılmıştı. Lakin bu düzenleme tartışma yaratmıştı. Kimi hukukçular bankaların vatandaştan komite alabilmek için evvelce bilgilendirme yapma mecburiliği olduğunu belirterek fakat bundan sonraki süreçte bankada dövizini değerlendirenler için bilgilendirme yapıldıktan sonra Merkez’in yeni düzenlemesinin geçerli olabileceğini belirtmişlerdi.
IHTAR GELMİŞ OLABİLİR
Bankacılar ve banka hukukçuları ise farklı görüşteydi. Bankacılar şubeye gelip dövizini almak isteyen vatandaşa “Eğer nakit çekersen komite ödersin” demenin onay alınması manasına geldiğini söylüyordu. Ayrıyeten bankacılar, bankaların şubeler ile internet sitelerine bu yeni kurulun alındığına dair duyuru asmasının yahut yayımlamasının da bildirimde zarurî görülen haber verme onay için kâfi olduğunu kaydediyorlardı.
Öbür yandan banka müşterilerinin imzaladığı mukavelelerde bankaların lehine düzenlemeler olduğu ve bu genel onaylardan yola çıkarak müşterilerin bir hak argüman edilemeyeceğini söz ediliyordu. Lakin iktisat idaresinin komite uygulamasının sisteme olan inançta meşakkat doğurabileceği ikaz yapması nedeniyle bankaların bu görüşlerinden vazgeçtikleri konuşuluyor.
KOMITESI GERİ ALANLAR VAR
Ayrıyeten uzmanlar yeniden şimdiye kadar alınan komitelerin geri ödenmesi gerektiğini tabir ediyor. Şayet banka komite vermek istemezse Tüketici Hakem Heyeti’ne gidilebilir. Bahisle ilgili konuşan Özcan Kadıoğlu, kendisinden kesilen kurulu bankaya dilekçe vererek geri aldığını kaydetti. Kadıoğlu, bankaların bu fiyatı geri vermeye yanaşmaması halinde Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerektiğini kaydetti.
SORUN NASIL OLUŞTU?
Merkez Bankası 4 Ağustos’ta yayımlanan ‘Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Tarz ve Asıllar Hakkında Bildirimi Uygulama Esasları’nda bankaların efektif yani fiziki döviz çekimlerinde fiyat alabileceğini belirtti. TCMB talimatında “Finansal tüketicinin hesabının bulunduğu şubeden yapacağı Türk Lirası para çekimleri için fiyat alınamaz fakat yabancı para (efektif) çekimlerinden fiyat tahsil edilebilir. Yurt içi öbür şube, yurt dışı öteki şube ve nakit çekim ofisinden para çekme süreçleri ile rutin süreç saati yahut iş günü dışında gerçekleştirilen para çekme süreçlerinden fiyat tahsil edilebilir” denilerek net olarak döviz çekimlerinden kurul alınabileceğini tabir etti. Bunun üzerine bankalar nakit döviz çekmek isteyenlerden binde 1 ile binde 5 ortasında komite almaya başladı. Lakin hem birebir talimatnamenin 2’inci hususunun C bendi hem de talimatnamenin desteği olan Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Yordam ve Asıllar Hakkında Bildiri’nin 5’inci unsurunda yazılı “Sözleşmeler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zorunludur” cümlesi tartışma yarattı. Kimi hukukçular 4 Ağustos’ta talimatnamede yapılan düzenleme ile “Yabancı para (efektif) çekimlerinden fiyat tahsil edilebilir” cümlesi açık olsa da öbür 2 husus gereği bankaların lakin bundan sonra bankaya döviz yatıranlardan bilgilendirme yaptıktan sonra kurul alabileceğini belirterek kurulun lakin bundan sonra döviz hesabı açanlara bilgilendirme yapıldıktan sonra geçerli olabileceğini belirtiyorlardı.
İŞTE O HUSUSLAR
FİNANSAL TÜKETİCİLERDEN ALINACAK FIYATLARA İLİŞKİNUSÛL VE TEMELLER HAKKINDA BILDIRI’NIN 5’İNCİ UNSURU:
(3) Mukaveleler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zaruridir. Mukavelede fiyatı belirlenmiş olan eser ve hizmetler haricinde bir eser yahut hizmetin kuruluşlar tarafından fiyat karşılığı verilebilmesi için sürecin gerçekleştirildiği alanın yapısına uygun bir halde, finansal tüketiciye süreç öncesinde fiyata ait bilgi verilmesi ve finansal tüketicinin onayının alınması gerekmektedir. Kuruluşlar tarafından finansal tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılır.
TALİMATNAME:
Mukaveleler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zaruridir. Kontratta fiyatı belirlenmiş olan eser ve hizmetler haricinde bir eser yahut hizmetin kuruluşlar tarafından fiyat karşılığı verilebilmesi için sürecin gerçekleştirildiği alanın yapısına uygun bir formda, finansal tüketiciye süreç öncesinde fiyata ait bilgi verilmesi ve finansal tüketicinin onayının alınması gerekmektedir. Kuruluşlar tarafından finansal tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılır.
Rahim Ak/Haberturk.com
Bloomberg HT
