Bo\u011fazi\u00e7i \u00dcniversitesi \u0130klim De\u011fi\u015fikli\u011fi ve Siyasetleri Uygulama ve Ara\u015ft\u0131rma Merkezi \u0130dare \u015euras\u0131 \u00dcyesi, Klimatolog ve Meteorolog Prof. Dr. Murat T\u00fcrke\u015f, kurakl\u0131kla \u00e7abada kriz idaresi yerine risk temelli siyasetler geli\u015ftirilmesi gerekti\u011fini s\u00f6yledi.<\/p>\n

TEMA \u0130dare Heyeti \u00dcyesi de olan T\u00fcrke\u015f, t\u00fcm d\u00fcnyay\u0131 tesiri alt\u0131na alan kurakl\u0131\u011f\u0131n T\u00fcrkiye’de de hissedilir oranda ba\u015f g\u00f6stermeye devam etti\u011fini anlatt\u0131.<\/p>\n

T\u00fcrkiye’nin su ikliminin ve fiziki co\u011frafya etmenlerinin zenginli\u011finin, bilhassa yery\u00fcz\u00fc formlar\u0131n\u0131n \u00e7e\u015fitlili\u011fi ve k\u0131sa aral\u0131klarda k\u0131ymetli seviyede de\u011fi\u015fmesinin do\u011fal bir sonucu olarak bariz bir \u00e7e\u015fitlilik sergiledi\u011fini belirten T\u00fcrke\u015f, \u015funlar\u0131 kaydetti: “T\u00fcrkiye ikliminin kurakl\u0131k ve nemlilik indislerinden birinin, \u00f6rne\u011fin bir Aridite \u0130ndisi kullan\u0131larak incelendi\u011finde, T\u00fcrkiye’de \u00e7\u00f6lle\u015fmeye e\u011filimli yar\u0131 kurak ve kurak\u00e7a yar\u0131 nemli yerlerin, \u00fclke topraklar\u0131n\u0131n yakla\u015f\u0131k y\u00fczde 30’unu kaplad\u0131\u011f\u0131 bulunur. Nemlice yar\u0131 nemli kurakl\u0131k s\u0131n\u0131f\u0131 ile birlikte bu oran y\u00fczde 60\u2019a ula\u015f\u0131r. Genel olarak, T\u00fcrkiye\u2019nin \u0130\u00e7 Anadolu ve G\u00fcneydo\u011fu Anadolu b\u00f6lgeleri, Do\u011fu Anadolu\u2019nun do\u011fu ve bat\u0131s\u0131 ile Do\u011fu Akdeniz\u2019in bir k\u0131sm\u0131, yar\u0131 kurak iklim s\u0131n\u0131f\u0131na girer.”<\/p>\n

Prof. Dr. Murat T\u00fcrke\u015f, T\u00fcrkiye\u2019nin Bat\u0131 ve Do\u011fu Karadeniz ile Do\u011fu Marmara b\u00f6lgelerinin nemli, Marmara, Ege ve Akdeniz b\u00f6lgeleri ile Do\u011fu Anadolu B\u00f6lgesi’nin orta ve kuzeydo\u011fu k\u0131s\u0131mlar\u0131 ile buralar\u0131 \u00e7evreleyen yerlerin ise kurak\u00e7a ve nemlice yar\u0131 nemli iklim s\u0131n\u0131f\u0131nda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 an\u0131msatt\u0131.<\/p>\n

T\u00fcrkiye’nin su iklimindeki mevsimsellik ve y\u0131llar ortas\u0131 de\u011fi\u015fkenli\u011fin de dikkat cazibeli derecede y\u00fcksek oldu\u011funa i\u015faret eden T\u00fcrke\u015f, \u015f\u00f6yle devam etti: “T\u00fcrkiye’de toplam kullan\u0131labilir y\u0131ll\u0131k su fiyat\u0131, 112 milyar metrek\u00fcp olarak hesaplanm\u0131\u015ft\u0131r. T\u00fcrkiye n\u00fcfusunun 2019 y\u0131l\u0131na nazaran yakla\u015f\u0131k 83 milyon oldu\u011fu ve toplam kullan\u0131labilir su fiyat\u0131n\u0131n 112 milyar metrek\u00fcp oldu\u011fu dikkate al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda, T\u00fcrkiye’de ki\u015fi ba\u015f\u0131na y\u0131ll\u0131k ortalama yakla\u015f\u0131k bin 350 metrek\u00fcp kadar su d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc bulunur. N\u00fcfusun hala artmakta oldu\u011fu T\u00fcrkiye’de, d\u00fcnya ortalamas\u0131n\u0131n yakla\u015f\u0131k y\u00fczde 18’ine kar\u015f\u0131l\u0131k gelen bu fiyat, bize, T\u00fcrkiye’nin hem kurak periyotlarda hem de iklim de\u011fi\u015fikli\u011fi sonucunda gelecekte iklimin daha s\u0131cak ve kurak, de\u011fi\u015fkenli\u011fin daha y\u00fcksek olaca\u011f\u0131 periyotlarda k\u00e2fi su a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemli s\u0131k\u0131nt\u0131larla kar\u015f\u0131la\u015f\u0131labilece\u011fini a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6sterir.”<\/p>\n

Murat T\u00fcrke\u015f, T\u00fcrkiye’de kentsel ve end\u00fcstriyel su kullan\u0131m\u0131, sulama, hidrolik g\u00fc\u00e7, \u00e7evresel ve ekolojik ak\u0131\u015flar i\u00e7in gerekli olan su varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n k\u0131ymetli bir mevzu oldu\u011funu s\u00f6yledi.<\/p>\n

Z\u0130RA\u00ce KURAKLIKTA ARTI\u015e VE \u015e\u0130DDETLENME UYARISI<\/strong><\/p>\n

\u00c7e\u015fitli iklim senaryolar\u0131 dikkate al\u0131narak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131r\u0131lan iklim modellerine nazaran, gelecek on y\u0131llarda T\u00fcrkiye’nin de i\u00e7inde yer ald\u0131\u011f\u0131 co\u011frafik b\u00f6lgenin daha az ya\u011f\u0131\u015fl\u0131 ve daha s\u0131cak bir iklimin tesiri alt\u0131na girme m\u00fcmk\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn epeyce y\u00fcksek oldu\u011funu kaydeden T\u00fcrke\u015f, “Buharla\u015fman\u0131n artmas\u0131, ya\u011f\u0131\u015flar\u0131n s\u0131kl\u0131\u011f\u0131nda ve \u015fiddetinde muhtemel de\u011fi\u015fmelerin olabilece\u011fi ve kar \u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fcn azalabilece\u011fi beklenmektedir. Ku\u015fkusuz T\u00fcrkiye ikliminde beklenen bu de\u011fi\u015fikliklerin, toprak nemi ile ak\u0131\u015f oran\u0131n\u0131n azalmas\u0131na, \u00f6b\u00fcr bir deyi\u015fle zira\u00ee kurakl\u0131k olaylar\u0131nda art\u0131\u015fa ve \u015fiddetlenmeye neden olaca\u011f\u0131 da beklenmelidir” diye konu\u015ftu.<\/p>\n

Prof. Dr. T\u00fcrke\u015f, t\u00fcm bu bilgilerle birlikte \u00fclkenin gelecek 20 y\u0131ll\u0131k periyodu ve kelam konusu kurakl\u0131kla ilgili farkl\u0131 bir strateji ve siyaset izlenmesi gerekti\u011fini savundu.<\/p>\n

T\u00fcrkiye’de su haznelerinde biriken suyun ak\u0131lc\u0131 ve dikkatli, tesirli ve verimli kullan\u0131m\u0131 ile neden sonu\u00e7 m\u00fcnasebetlerinin de dikkate al\u0131nmas\u0131 gerekti\u011fine i\u015faret eden T\u00fcrke\u015f, konu\u015fmas\u0131n\u0131 \u015f\u00f6yle s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc:<\/p>\n

“B\u00fct\u00fcnc\u00fcl bir kurakl\u0131k risk idaresi sistemi yakla\u015f\u0131m\u0131yla, y\u00fczey suyu ve yeralt\u0131 suyu kaynaklar\u0131n\u0131n idaresi, su y\u00f6neticilerinin ve uzmanlar\u0131n\u0131n su varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 optimize etmekle vazifeli olduklar\u0131 en \u00f6nemli stratejiler ortas\u0131nda yer almal\u0131d\u0131r. Var olan su altyap\u0131s\u0131, akarsu ak\u0131\u015flar\u0131n\u0131n, yeralt\u0131 ve yer\u00fcst\u00fc su haznelerinin sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 su fiyatlar\u0131n\u0131n, alansal ve zamansal desenlerini d\u00fczenleyebilsin ya da d\u00fczenleyemesin, bu sistemler yak\u0131n ve orta vadede bu gayelerle kullan\u0131labilecektir. \u0130klimsel de\u011fi\u015fkenli\u011fin artmas\u0131, artan kurakl\u0131klar, daha y\u00fcksek hava s\u0131cakl\u0131klar\u0131 ve daha uzun ve \u015fiddetli s\u0131cak hava dalgalar\u0131 \u00fczere \u00e7ok hava olaylar\u0131 ve iklim afetleri, su varl\u0131\u011f\u0131nda azalma ya\u015fayabilecek alanlardaysa, kullan\u0131c\u0131lar ortas\u0131ndaki su rekabeti ve uyu\u015fmazl\u0131klar\u0131 ya da \u00e7at\u0131\u015fmalar\u0131 olas\u0131l\u0131kla artabilecektir. Yak\u0131n ve orta erimde T\u00fcrkiye\u2019de artan n\u00fcfusun ve y\u00fcksek kentle\u015fme oranlar\u0131n\u0131n da katk\u0131s\u0131yla su yetersizli\u011finin ba\u015flayaca\u011f\u0131, buna ba\u011fl\u0131 olarak da genel bir su kahr\u0131 ya\u015fanabilece\u011fi s\u00f6ylenebilir. Kurakl\u0131k ya da su ile ilgili kriz idarelerinin yerine, risk temelli kurakl\u0131k ya da su idaresi ve planlama siyasetlerinin geli\u015ftirilmesi zorunluluktur.”<\/p>\n

2020 KURAK B\u0130R YIL OLDU<\/strong><\/p>\n

T\u00fcrke\u015f, 2020’nin kurak bir y\u0131l oldu\u011funu, 2019’un Eyl\u00fcl ve Ekim aylar\u0131ndan beri ayl\u0131k ve mevsimlik olarak bir\u00e7ok kez yinelenen meteorolojik kurakl\u0131k olaylar\u0131n\u0131n \u00fclkenin b\u00fcy\u00fck k\u0131sm\u0131nda zira\u00ee ve hidrolojik kurakl\u0131klara d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcn\u00fc belirtti.<\/p>\n

Kurakl\u0131ktan zira\u00ee aktifliklerin ve su kaynaklar\u0131n\u0131n \u00f6nemli seviyede etkilendi\u011fini lisana getiren Murat T\u00fcrke\u015f, \u015funlar\u0131 kaydetti:<\/p>\n

“Kurakl\u0131\u011f\u0131n tesiri ile pek \u00e7ok kentimizde ve b\u00fcy\u00fck kentimizde i\u00e7me ve kullanma suyu gayeli su kaynaklar\u0131n\u0131n ve barajlar\u0131n doluluk oranlar\u0131 y\u00fczde 25’lerin alt\u0131na inmi\u015f durumdad\u0131r. Ne yaz\u0131k ki, \u00e7e\u015fitli ulusal meteoroloji kurulu\u015flar\u0131n\u0131n ve hava varsay\u0131m merkezlerinin uzun vadeli hava varsay\u0131m model eserleri ve mevsimlik iddialar\u0131na dayal\u0131 de\u011ferlendirmemize nazaran, hem aral\u0131k ay\u0131n\u0131n kalan g\u00fcnlerinde, hem de \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki birka\u00e7 ay\u0131n T\u00fcrkiye’de birtak\u0131m b\u00f6lgeler d\u0131\u015f\u0131nda az ya\u011f\u0131\u015fl\u0131, kurak ya da \u00e7ok kurak ge\u00e7me m\u00fcmk\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc vard\u0131r.<\/p>\n

Art\u0131k, bir yurtta\u015f, kamu ve \u00f6zel kurum ve kurulu\u015flar, \u00fcniversiteler, k\u00fc\u00e7\u00fck b\u00fcy\u00fck t\u00fcm mahall\u00ee idareler olarak, i\u00e7me suyunu ve i\u00e7ilebilir nitelikteki her t\u00fcrl\u00fc suyu insafs\u0131zca tonlarca kullanarak, ara\u00e7 ve hal\u0131 y\u0131kamay\u0131, bah\u00e7e sulamay\u0131, apartman i\u00e7i ve d\u0131\u015f\u0131n\u0131, konut \u00f6nlerini ve balkonlar\u0131 y\u0131kamay\u0131, tonlarca su ile banyo yapmay\u0131, hangi neden ve maksatla olursa olsun sokaklar\u0131 y\u0131kama, t\u00fcm yanl\u0131\u015f ve mak\u00fbs al\u0131\u015fkanl\u0131k ve uygulamalar ile t\u00fcketim kal\u0131plar\u0131m\u0131z\u0131 acilen terk etmeliyiz. Her t\u00fcrl\u00fc tatl\u0131 suyu, \u00f6mr\u00fcn t\u00fcm alanlar\u0131nda ve t\u00fcm b\u00f6l\u00fcmlerde ak\u0131lc\u0131, tasarruflu, k\u00e2fi ve tesirli bir bi\u00e7imde kullanmay\u0131 ve t\u00fcketmeyi bir an evvel \u00f6\u011frenmeliyiz.” <\/p>\n<\/p>\n

Bloomberg HT<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Bo\u011fazi\u00e7i \u00dcniversitesi \u0130klim De\u011fi\u015fikli\u011fi ve Siyasetleri Uygulama ve Ara\u015ft\u0131rma Merkezi \u0130dare \u015euras\u0131 \u00dcyesi, Klimatolog ve Meteorolog Prof. Dr. Murat …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":18345,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[2093,2109,2108,583,2110],"class_list":["post-18344","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-piyasalar","tag-dogu","tag-kurak","tag-kuraklik","tag-suyu","tag-turkes"],"yoast_head":"\n