İktisat kamuoyunda dikkatler Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bugün açıklayacağı enflasyon datalarına çevrildi.
Bilgiler, salgının ekonomik tesirlerinin güçlü halde hissedildiği 2020 yılının enflasyon görünümüne ait tam bir fotoğrafını sunacak. Bunun yanında memur-emekli artırımı için enflasyon farkının hesaplanmasında da TÜİK’in açıkladığı datalar dikkate alınacak.
Ekonomistlerin beklentileri enflasyonda yükseliş ivmesinin yılın son ayında devam edeceğine işaret ederken, gelen öncü göstergeler de bu tarafta sinyaller verdi.
İşte beklentilerden öncü göstergelere, kurun seyrinden emekli-memur artırımı hesaplamasına kadar enflasyon dataları açıklanmadan evvel bilmeniz gerekenler….
Ekonomistlerin 2020 enflasyon beklentisi yüzde 14,2
Ekonomistler, 2020 yılında enflasyonun yüzde 14,2 olacağını öngördü.
Bloomberg HT Araştırma Ünitesi’nin düzenlediği yılın son enflasyon anketine katılan ekonomistlerin Aralık ayına ait yıllık enflasyon beklentisi yüzde 14,2 oldu. Ekonomistler Aralık’ta aylık bazda enflasyonun yüzde 0,9 olarak gerçekleşeceğini öngördü.
22 kurumun katıldığı ankette yıllık bazda en düşük iddia yüzde 13,4 olurken, en yüksek iddia yüzde 15,27 olarak kaydedildi. Aylık bazda ise en yüksek beklentiyi paylaşan kurum Aralık ayında tüketici fiyat endeksinin yüzde 1,8 artmasını, en düşük beklentiyi paylaşan kurum ise yüzde 0,15 artacağını öngördü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) piyasa oyuncularının beklentilerini derlediği son beklenti anketinde de benzeri bir tablo ortaya çıkmıştı. TCMB’nin Aralık ayı Beklenti Anketi’ne nazaran yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi yüzde 14,18 oldu. Bir evvelki ankette bu beklenti yüzde 12,47 düzeyindeydi.
TCMB’nin kendi beklentilerini açıkladığı son enflasyon raporunda 2020 enflasyon beklentisi yüzde 8,9’dan yüzde 12,1’e revize edilmişti. Yeni İktisat Programı’na nazaran ise 2020’de enflasyonun yüzde 10,5 gerçekleşeceği öngörülmüştü.
Öncü göstergeler yükselişe işaret etti
Ekonomistler tarafından enflasyon bilgileri açısından dikkate alınan iki öncü göstergede artış ivmesinin devam ettiği görüldü.
Bunlardan birincisi olan İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) açıkladığı datalara nazaran İstanbul’da perakende fiyatlar Aralık’ta yıllık yüzde 14,4 artış gösterdi. Böylece Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek artış görüldü. Kasım 2020’de perakende fiyatlardaki artış yüzde 14,07 olarak kaydedilmişti.
Aylık bazda bakıldığında ise Aralık’ta perakende fiyatlar yüzde 1,36 yükseldi. Kasım ayında perakende fiyatlarındaki aylık enflasyon yüzde 1,94 olmuştu.
Kümeler bazında bakıldığında yıllık bazda en yüksek artış yüzde 3,02 ile mesken eşyası ve ilgili harcamalar oldu. Besin fiyatlarında ise yıllık bazda Aralık’ta yüzde 2,2’lik artış izlendi.
Sayılara nazaran Aralık’ta toptan fiyatlarda aylık yüzde 2,05, yıllık ise yüzde 18,18’lik artış görüldü.
Bir başka kıymetli gösterge olarak kabul edilen Türk-İş’in ‘Açlık ve Yoksulluk Sınırı’ araştırması besin enflasyonunda 2020 yılına ait tabloyu ortaya koydu. Araştırmaya nazaran besin fiyatları Aralık’ta bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 19,75 artış kaydetti. Bir evvelki aya nazaran besin enflasyonu ise yüzde 2,91 olarak gerçekleşti.
Açıklanan bilgilerle memur-emekli artırımı da aşikâr olacak
TÜİK’in açıklayacağı Aralık enflasyon datalarıyla memur ve emeklilere verilecek artırım oranlarını da belirli olacak
Toplu kontrat gereği memur ve memur emeklilerinin Ocak maaşlarına yüzde 3 artırım olacak. Ayrıyeten 2020’nin ikinci yarısındaki enflasyonun yüzde 4’ü aşan kısmı kadar fark yansıtılacak. Aralık ayı enflasyonunun açıklanmasıyla yılın ikinci yarısına ait enflasyon hesaplaması da yapılmış olacak.
Devlet memurları, sözleşmeliler, süreksiz işçi ve memur emeklileri, artırımlı maaşlarını ve enflasyon farkını 15 Ocak’ta alacak.
Toplu mukavele mucibince enflasyon farkı 6 aylık dilimler halinde hesaplanıyor. 2020’nin birinci 6 ayında enflasyon yüzde 5,75 olmuş, bu nedenle kelam konusu periyot için belirlenen yüzde 4 toplu mukavele artırımına ek olarak enflasyon farkı memur maaşlarına yansıtılmıştı.
Öte yandan, SSK ve Bağ-Kur emeklileri de maaşlarını geçen yılın son 6 aylık enflasyonu oranında artırımlı alacak.
Aralık’ta kur düşüş ivmesini sürdürdü
Kasım ayında yeni iktisat bildirileri ve olağanlaşma adımlarıyla birlikte Türk Lirası varlıklarda görülen pahalanma Aralık ayında da tesirini hissettirmişti. Dolar/TL kuru Aralık ayında yüzde 6’nın üzerinde düşüş kaydetti. Aya 7,82 düzeylerinden başlayan kurda ay içinde 7,38 düzeyleri test edildi.
Misal halde Türkiye’nin risk priminde de Aralık’ta düşüş ivmesi korundu. Buna nazaran Türkiye’nin 5 yıllık CDS göstergesi 288 düzeylerine kadar çekildi.
Bloomberg HT
