Memleketler arası Para Fonu (IMF) Lideri Kristalina Georgieva, 26 Şubat’ta görüntü konferans sistemiyle düzenlenecek G-20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Liderleri toplantısı öncesi “Büyük ayrışmayı önlemek: Global iktisat için yol ayrımı” başlıklı bir blog yazısı kaleme aldı.
Yazısında, global iktisadın bu yıl yüzde 5,5 ve 2022’de yüzde 4,2 büyümesinin beklendiğini anımsatan Georgieva, fakat global iktisadın yükselişinin uzun ve belgisiz olacağını vurguladı.
Georgieva, dünyanın birçoklarının, yeni virüs mutasyonlarının yayıldığı bir ortamda, aşıların yavaş bir halde dağıtılmasıyla karşı karşıya olduğuna işaret ederek, “Toparlanma beklentileri ülkeler ile bölgeler ortasında tehlikeli biçimde ayrışmakta.” değerlendirmesini yaptı.
“Küresel iktisat yol ayrımında”
Georgieva, global iktisadın yol ayrımında olduğunu belirterek, “Gelişmiş ekonomiler ve birkaç gelişmekte olan pazar daha süratli toparlanırken, birden fazla gelişmekte olan ülkenin yıllarca sakinlik yaşaması üzere büyük bir risk var.” sözünü kullandı.
Gelecek yılın sonunda, gelişmiş ekonomilerde kümülatif kişi başına düşen gelirin kriz öncesi varsayımların yüzde 13 altında olmasının öngörüldüğüne dikkati çeken Georgieva, bu oranın düşük gelirli ülkeler için yüzde 18 ve Çin dışındaki gelişmekte olan ülkeler için yüzde 22 seviyesinde bulunduğunu aktardı.
Georgieva, kişi başına düşen gelirde beklenen bu darbenin, gelişmekte olan dünyadaki çok fakir insanların sayısını artıracağı konusunda uyardı.
Krizden evvel gelişmiş ekonomiler ile 110 yükselen ve gelişmekte olan ülke ortasındaki gelir farkının 2020-2022 yıllarında daralacağının kestirim edildiğini aktaran Georgieva, lakin artık yalnızca 52 iktisadın bu farkı yakalayacağının, 58’inin ise geride kalacağının öngörüldüğünü bildirdi.
Georgieva, bunun nedenini “kısmen aşılara eşit olmayan erişim” biçiminde göstererek, “En iyi senaryoda bile, birçok gelişmekte olan iktisadın yaygın aşı kapsamına lakin 2022 sonu yahut sonrasında girmesi bekleniyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“Ülkelerin içinde de hızlanan bir ayrışma görülüyor”
IMF Lideri Georgieva, geçen yıl gelişmiş iktisatların ortalama olarak ulusal gelirinin yaklaşık yüzde 24’ünü mali tedbirler için kullandığına işaret ederek, bu oranın yükselen piyasalarda yüzde 6 ve düşük gelirli ülkelerde yüzde 2’den az olduğunu bildirdi.
Georgieva, yalnızca ülkeler ortasında değil ülkelerin içinde de hızlanan bir ayrışma görüldüğünü vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Gençler, düşük vasıflı bayanlar ve kayıt dışı çalışanlar, iş kayıplarından orantısız bir biçimde etkilendi. Bu durum; krizin uzun vadeli ekonomik yaralarını derinleştirecek. Bu da eşitsizliği azaltmayı ve büyüme ile istihdamı artırmayı daha da zorlaştıracak. Bilgi kısıtlamaları nedeniyle Hindistan ve Suudi Arabistan hariç, yalnızca G20 ekonomilerinde toplam istihdam kaybının, kriz öncesi varsayımlara kıyasla bu yıl 25 milyondan fazla, 2022’de ise 20 milyona yakın olması bekleniyor. Ülkeler ortası ve ülkeler içindeki bu tehlikeli ayrışmayı aksine çevirmek için güçlü siyaset hareketlerinin alınması gerek.”
Memleketler arası iş birliği vurgusu
Georgieva, fakir ülkelerde aşı uygulamalarını hızlandırmak için çok daha güçlü milletlerarası iş birliğine gereksinim olduğunu altını çizerek, sıhhat krizini sona erdirmede daha süratli ilerlemenin global geliri 2020-2025 periyodunda kümülatif olarak 9 trilyon dolar artırabileceğini belirtti.
G20 ülkelerinin liderliğinde yaklaşık 14 trilyon dolarlık mali hareket de dahil olmak üzere gibisi görülmemiş tedbirler alındığını anımsatan Georgieva, krizin ciddiyeti göz önüne alındığında, para siyaseti takviyesinin devam etmesinin alternatifinin bulunmadığını vurguladı.
Georgieva, savunmasız ülkelere verilen dayanağın artırılması gerektiğine işaret ederek, fakir ülkeleri geride bırakmanın eşitsizliği artıracağı, global ekonomik ve toplumsal istikrar için büyük bir tehdit oluşturacağı ihtarında bulundu.
Salgının seyri ekonomiler ortasındaki ayrışmaya katkıda bulundu
Öte yandan IMF, kelam konusu toplantı öncesi “G20 Müşahede Notu” raporunu da yayımladı.
Global toparlanmanın, salgına karşı süratli ilerleme kaydedilmesine ve salgın atlatılana kadar tesirli ekonomik takviyenin sağlanmasına bağlı olduğu vurgulanan raporda, birçok aşı denemesinden ve birtakım ülkelerde devam eden aşılama çalışmalarından gelen haberlerin Kovid-19 krizini sona erdirme potansiyelini artırdığı kaydedildi.
Raporda, mutasyona uğrayan virüsün süratle bulaşmasının görünümü belgisiz hale getirdiğine işaret edilerek, “Gelişmiş ve kimi gelişmekte olan iktisatların bu yıl aşılara yaygın erişim kazanması bekleniyor. Başka ülkelerin ise aşılara yaygın erişim konusunda çok daha uzun müddet beklemesi öngörülüyor.” değerlendirmesine yer verildi.
Salgının seyri ve gerekli karantina tedbirlerinin ekonomiler ortasında ekonomik faaliyette son vakitlerde görülen ayrışmaya katkıda bulunduğu belirtilen raporda, “Aşılama takvimi ve siyaset takviyesindeki büyük farklılıkların, yakın vadede büyüme ayrışmasına ve orta vadede potansiyel olarak daha yavaş gelir yakınsamasına katkıda bulunacağı kestirim edilmektedir.” tabiri kullanıldı.
Bloomberg HT
