Peking Üniversitesi Finans Profesörü Micheal Pettis Açıl Sezen’in Finans Merkezi programında Çin iktisadına dair değerlendirmelerde bulundu.
Pettis, Çin iktisadının yüzeysel manada toparlanmaya başladığını, toparlanmanın gerçek manada talep tarafından geldiği vakit meydana geleceğinin altını çizdi.
Pettis’in konuşmasında öne çıkanlar şöyle;
Ağustos 2020’de geçen yılın ağustos ayı ile kıyaslandığında perakende satışlarda birinci kez artış oldu. Yıllık olarak yüzde 8.6’lık bir düşüş var. Sanayi üretiminde en azından bu birinci kez olumlu/pozitif tarafa geçtiğimiz ay oldu. Aylık bazda ve yıllık bazda artış yaşandı. Yüzde 19’da biraz ticaret fazlası olduğunu görüyoruz. Yani Çin iktisadı yüzeyde biraz toparlanıyor.
Çok dikkatli olmamız lazım. Çin’deki sorun arz tarafıyla ilgili bir zorluk olsaydı 1980-1990’lardaki üzere size şunu söylerdim; bu toparlanma güçlü derdim. Fakat o denli değil, çok hassas bir toparlanma var. Zira ABD ve Türkiye üzere Çin de talep tarafında sorun yaşıyor. Çin’de gördüğümüz şey arz tarafının biraz iyileşmesi. Hala yıllık olarak çok makûs. Bu da çok büyük bir sorun yaratıyor zira, aslında toparlanmayı götüren şey talep tarafı değil, bu Çin tarafının arz tarafını çok fazla iteklemesi. Üretimi destekliyorlar, bankaların kredileri genişletmesi için zorluyorlar, alt lojistiğe para harcıyorlar ki arz tarafını destekleyebilsinler. Zira işsizlik için çok telaşlılar. Üretim talepten daha süratli bir formda ilerleyecek olursa, halihazırda zayıf bir talebi olan iktisatta bunun sonucu 2 şey olabilir; ticaret fazlası fazla olur, oburu ise kamu kesim yatırımlarında çok önemli bir artış olabilir. Çin’in toparlanmasının talep tarafından gelmesi gerekiyor.
Bu yeni ikili sirkülasyon modeli çok lisana getiriliyor. Bu yeni bir şey değil. Mahallî tüketiminin yine dengelenmesinin diğer bir halde tabir edilmesidir. Hanehalkı GSYH’nin çok azına sahip. Yani Çin’deki beşerler ürettiklerini tüketemiyorlar. Geliri dönüştürmemiz, sıradan insanlara geçirmemiş gerekiyor. Sorun şu; sıradan insanları zenginleştirdiğiniz vakit nispeten öteki kümeleri fakirleştiriyorsunuz. Bu kümeler da çok güçlü kümeler. Zati 13 yıldır sorun bu.
Bloomberg HT
