ABD Lideri Donald Trump, daha evvel “veto edeceğini” açıkladığı, savunma bütçesine 740 milyar dolar ayıran Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa (NDAA) Tasarısı’nı veto etti.
Lider Trump, “Ne yazık ki, bu tasarı, kritik ulusal güvenlik hususlarını kapsamaktan mahrumdur ve benim, Amerika’yı öncelediğim ulusal güvenlik ve dış siyaset hareketlerim ile çelişmektedir. Bu yasa tasarısı, Çin ve Rusya’ya bir ikramdır.” sözlerini kullandı.
Temsilciler Meclisi ve Senatodan 3’te 2’den büyük oy çokluğuyla geçen tasarı, tekrar Kongreye dönecek ve tıpkı çoğunluğu yakalarsa Trump’ın vetosu geçersiz kılınabilecek.
– Tasarıda neler var
Tasarının kesin halinde, Savunma Bakanlığı (Pentagon) için 635,5 milyar doları temel bütçe, 69 milyar doları savaş fonu olarak bilinen “Denizaşırı Beklenen Operasyonlar Fonu”, 8,9 milyar doları ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ait harcamalar olmak üzere 713,4 milyar dolar bütçe ayrılıyor.
Bunun yanı sıra Güç Bakanlığı bütçesi altında, nükleer kapasiteye ait savunma harcamaları için 26,6 milyar dolar bütçe belirleniyor.
NDAA tasarısında, Çin’e karşı “Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi”nin kurulması öngörülürken, ABD’nin Pasifik bölgesindeki askeri gücünü tahkim etmek, bölgedeki ortak ve müttefiklere takviye vermek üzere bu inisiyatif için Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının bütçesine ek 2,2 milyar dolar fon ayrılıyor.
– Rusya ile askeri alaka sınırlamalarını artırıyor
Tasarıda, ABD ordusunun Rus ordusu ile bağlantılarına yönelik kısıtlamalarının artırılması ve Rusya’nın Kırım’daki egemenliğini tanıyacak fiil ve faaliyetlerin yasaklanmasına ait unsurlar dikkati çekti.
Rusya’ya yönelik faaliyetler kapsamında, tasarı, Ukrayna’ya 75 milyonu silah olmak üzere 250 milyon dolarlık savunma yardımı yapılmasını da kural koştu.
Tasarıda, Avrupa Caydırıcılık İnisiyatifi için evvelki bütçe yasalarında belirlenen 3,7 milyar dolarlık fonun tamamının, bu bütçe kapsamında da sağlanması istendi.
– Almanya ve Kore’de asker sayısının azaltılmasını yasaklıyor
ABD Lideri Trump’ın, Almanya ve Güney Kore’den asker çekme planına ait ise tasarıda, gerekli koşullar teyit edilmediği sürece Güney Kore’deki asker sayısının 28 bin 500’ün altına, Almanya’daki asker sayısının ise kıymetlendirme süreci tamamlanmadan 34 bin 500’ün altına düşürülmesi yasaklanıyor.
Tasarıdaki, “ABD özel kuvvetlerinin ABD ortaklarına gayrinizami harp için takviye yetkisini artırmasına” ait bir husus de dikkati çekti. ABD, hibrit savaş ve gayrinizami harbe ait strateji dokümanını daha evvel yayımlamıştı.
ABD askerlerinin, Finlandiya’daki Avrupa Hibrit Tehditlerle Gayret İçin Eğitim Merkezinin eğitimlerine katılmasını koşul koşan tasarıda, İsrail, Tayvan, Baltık ülkeleri, Hindistan, Vietnam ve Japonya’ya yapılan askeri yardımların sürdürülmesi talep edildi.
ABD Hava Kuvvetlerinin, gücünün ortalama 386 filo yahut 3 bin 850 savaş uçağına ulaştırılmasını öngören tasarı, birçok savaş uçağının yanı sıra 93 F-35 uçağının alınması için yetki veriyor.
Tasarıda, Türkiye’nin aldığı 6 F-35 uçağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması için gerekli yetkilendirme yapılıyor.
– Askeri üslerdeki generallerin isimlerinin kaldırılmasını öngörüyor
ABD vatandaşı siyahi George Floyd’un öldürülmesinden sonra yaşanan olaylarda gündeme gelen Konfederasyoncu generallerin isim ve heykellerinin kaldırılması da tasarıda yer aldı.
Tasarının ilgili unsurlarında, Konfederasyoncu generallerin isimlerinin üslerden kaldırılması için bir kurul kurulması ve bu kurulun 3 yılda gerekli tavsiyeleri içeren rapor hazırlaması kuralı konuldu.
– Tasarıda Türkiye ayrıntısı
Savunma bütçesi tasarısında, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir kısım de yer aldı.
Tasarıda, Türkiye’nin S-400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Gayret Yasası (CAATSA) kapsamında, Rusya ile değerli bir süreç olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.
Tasarıda, liderin CAATSA kapsamında belirtilen 12 unsurdan en az 5’ini uygulaması, yaptırımların “ithal edilen malları” kapsamaması istendi.
Bu mallar da “doğal ya da insan eliyle yapılmış unsurlar, imal edilmiş erzak ve bunlara ait kontrol ekipmanı” biçiminde sıralandı.
Yaptırımların kaldırılmasının koşulları ise şu halde belirtildi:
“Başkan, yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye’nin yahut yaptırım uygulanan şahısların artık S-400’leri yahut bunların yerine rastgele bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti yahut şirketleri ismine rastgele bir Rusya vatandaşının S-400’leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra Türkiye’den, Türk hükümetinin yahut hükümet ismine öteki bir tarafın S-400 yahut onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA’nın 231. kısmının kapsamına girecek rastgele bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir.”
Tasarının 159. kısmında ise yasalaşmasından sonra 15 günde Türk şirketlerinin yerine F-35 için modül üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli süreçlerin başlatılması istendi.
Bloomberg HT
