Kovid-19 salgınının ortaya çıkmasıyla birlikte ASELSAN Araştırma Merkezi’nde, kimyasal ve biyolojik tehditlerin tespitine yönelik araştırmalar kapsamında elde edilen bilgi birikimiyle Kovid-19 tespitinde kullanacak formda bir aygıt geliştirme çalışması başlatıldı.
Antikor tabanlı dijital tespite dayanan sistem, mercekler kullanılarak optik formülle tespit yapıyor. Hastalardan alınan örnekler tek kullanımlık kasetler üzerinde inkübe ediliyor. Hastadan alınan örneğin yer aldığı kartuş, yapay zeka yazılımıyla tahlil ediliyor ve sonuç raporlanıyor.
Virüs teşhis sistemi, yapısı bozulmamış virüsün, kartuş içinde bulunan ve anahtar-kilit ahengiyle çalışan antikorlar tarafından tutularak optik temelli olarak tespit edilmesini sağlıyor.
ASELSAN, sistemin kritik görülen bileşenleri için patent müracaatları yaptı.
Bu sistemle Kovid-19, influenza üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonu semptomlarını gösteren virüslerin tek kaset üzerinde tıpkı anda tespit edilmesi amaçlanıyor. Sistem testleri sırasında antijenler, inaktif ve etkin virüslerle çalışmalar yapıldı ve başarılı sonuçlar alındı.
Virüs teşhis sistemi için yüzde 99 test doğruluk oranına ulaşılması amaçlanıyor. Sistem, hastane testleri için etik şura onay evresinde bulunuyor. Hasta örnekleriyle çalışmalar ise yakında başlayacak.
ASELSAN, öncelikli olarak Türkiye’nin muhtaçlıklarını karşılamayı, akabinde ihracatı hedefliyor.
– Salgına karşı süratli tahlil
ASELSAN Araştırma Merkezi Müdürlüğü Biyosavunma Araştırma Programları Ünitesinden Önder Mühendisi Didem Lale Özkan, virüs teşhis sistemi konusunda yürüttükleri çalışmalar ve gelinen kademeye ait bilgi verdi.
Şirketin 45 yıldır çok farklı alanlarda savunma endüstrisine yönelik yerli ve ulusal tahlillerle ülke muhtaçlıklarını karşılamaya çalıştığını hatırlatan Özkan, salgın periyodunun, sıhhat alanında da yerli ve ulusal tahlillere gereksinim olduğunu ve süratli tahliller üretilmesi gerektiğini ortaya koyduğunu söyledi.
Özkan, kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer (KBRN) tehditlerin tespitine yönelik bilgi birikimleriyle virüs teşhis sistemine odaklandıklarına işaret ederek, “Kendi mühendislerimizin çalışmalarıyla yerli ve ulusal bir sistem geliştirdik. Mikroelektronik optik tabanlı bu sistemle Kovid-19 virüsünü tespit etmekteyiz.” dedi.
– Hastanelerin demirbaşı olacak
Yeditepe Üniversitesi ve TÜBİTAK Biyogüvenlik Düzey 3 (BSL3) Laboratuvarı’nda onaylı testlerin tamamlandığını söz eden Özkan, şöyle konuştu:
“YÖK KBRN grubu içinde yer alıyoruz. Üniversitelerimizle de bu manada temas halindeyiz. Aygıtımız çok yakında hastanelerde yerini alacak biçimde çalışmalarımıza devam ediyoruz. Aygıtımız optik tabanlı, dünyada birinci kere bu alanda ürünleştirilmiş bir sistem. Çoklu teşhis yapabiliyoruz. Birden fazla hastalığı aldığımız sürüntü örneğiyle tek seferde tespit etme imkanımız var. ‘İn vitro’ bir sistem. Cihazımızdaki tek kullanımlık kasetleri değiştirerek sınırsız sayıda hastalığın tespiti için uygulama yapma imkanı tasarlayabiliriz. Yalnızca SARS Cov2 özelinde değil, sürekliliği olan, hastanelerde demirbaşa dönüşebilecek aygıt geliştirdik diyebilirim.” Özkan, hastane klinik testlerinin tamamlanmasının akabinde aygıtın üretim sürecine başlanacağını ve hastanelerde yerini alacağını kaydetti.
AA
Bloomberg HT
