Avokadoya artan ilgi nedeniyle fidan üreticileri, çiftçinin talebine yetişmekte zorlanınca, lüks restoranlarda tüketilen avakodaların çekirdeklerini alıp, ekmeye başladı.
Ana vatanı Orta Meksika olan avokado, son yıllarda Türkiye’de en çok tüketilen ve üretilen meyveler ortasında yer aldı. Yararlı yağları ve yüksek protein barındıran avokado, ‘Türkiye’nin tropikal meyve bahçesi’ olarak isimlendirilen Antalya’nın Gazipaşa ve Alanya ilçelerinde çiftçilerden büyük ilgi gördü. Hem üretiminin zahmetsiz ve masrafsız oluşu hem de kolay pazar bulması açısından talep gören avokado, market rafları ve pazar tezgahlarında adedi en düşük 7 liradan alıcı buluyor.
Gazipaşa ve Alanya’nın iklimi sayesinde kısa müddette ahenk sağlayan avokado ağacı, fidan olarak dikilmesinin akabinde birinci 3 yıl meyve vermeden sadece suya muhtaçlık duyuyor. 3’üncü yılda bir ölçü meyve veren ağaç, 7-8 yaşına geldiğinde azamî randıman düzeyine çıkıyor. 8 yıl sonra bir ağaçtan ortalama 500 meyve alınıyor. 600-700 meyve veren ağaçlar da olabiliyor.
Avokado, çeşidine nazaran tanesi 7 ile 10 lira ortasında alıcı buluyor. Bir ağaçtan en verimli periyodunda 3 bin 500 lira kar elde ediliyor. Yetiştirilmesi kademesinde hiçbir ilaç kullanılmayan ağaca, yalnızca su ve vakit zaman gübre ile dayanak vermek kâfi oluyor. Üretime nazaran 1 dönümde dönemde 10 bin lira kazandıran avokadodan randıman almanın en değerli noktası ise sertifikalı fidan dikmek.
Antalya’da çok sayıda fidan üretim merkezi bulunurken, sertifikalı fidan satın almak isteyen üreticiler ise Batı Akdeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’ne (BATEM) gelerek sıraya giriyor. Her yıl üreticiler, sertifikalı eserlerden sırf 250 adet alabiliyor. Tanesi 38 liradan verilen fidanlar için üreticiler geceden gelip, BATEM kapısı önünde sıraya giriyor. Ağır talep karşısında BATEM yetkilileri sırf 10 bin adede kadar yanıt verebiliyor. Fidan üreticileri ise devayı kent merkezindeki lüks restoranlarda buluyor. Restoranlarda salata, çorba, yemek ve meze olarak kullanılan avokadonun çekirdekleri çöpe atılıyor. Çöpe atılan bu çekirdeklere talip olan birtakım fidan işletmeleri, her gün restoranlara giderek toplanan çekirdekleri alıyor.
FİYATSIZ VERİYORLAR
Kentteki 2 ünlü restoranda, günde 500 avokado tüketiliyor. Çıkarılan 500 çekirdek ise çöpe atılmayarak, yetiştirmek isteyen fidan merkezlerine ya da çiftçilere fiyatsız veriliyor.
Restoran işletmecilerinden Mehmet Akdağ, iktisada katkılarının olması için çekirdekleri isteyenlere fiyatsız verdiklerini söyledi. Günlük yaklaşık 200-250 çekirdek biriktirdiklerini söz eden Akdağ, “Ekonomiye katkı sağlamak ismine isteyenlere veriyoruz. Avokado çok tükettiğimiz için haliyle çekirdekleri de çok oluyor. Bunları gelip bizden alıp yetiştirenler oluyor. Fidan olarak büyütüyor” dedi.
İşletmeci Erdal Atılgan da avokado çekirdeklerini isteyenlere fiyatsız veren işletme sahiplerinden. İki işletmesinin olduğunu, günlük 200-250 civarı avokado çekirdeği biriktirdiklerini ve çöpe atmadıklarını anlatan Atılgan, “Bazen konuklarımız bazen de fidan üreticileri, çiftçiler gelip bizden istiyor. Hepsine fiyatsız bu çekirdekleri veriyoruz. Sonuçta çöpe gideceğine iktisada katkı sağlıyor” diye konuştu.
Bloomberg HT
