Bloomberg HT’de Üst Seviye programına konuk olan NEF İdare Konseyi Lideri Erden Timur, gayrimenkul bölümündeki problemleri ve şirketin 2021’deki planlarını kıymetlendirdi.
Erden Timur, ocak-şubat aylarında konut satışlarındaki düşüşü değerlendirdiği konuşmasında, kesim genelinde 1. ve 2. el konut satış dağılımının yüzde 50-50 olduğunu, lakin son 2 yıldır ikinci el lehine daima bir artış yaşandığını söyledi. Temel sorunun birinci el satışlarda olduğunu lisana getiren Timur, istihdamı artıran ve birçok bölüme kaynak sağlayan 1. el satışların yüzde 30’lar düzeyine geldiğini aktardı.
Dal, kamu bankaları öncülüğünde tekrar bir faiz kampanyası beklentisi içinde mi? sorusunu yanıtlayan Timur, “Bu periyotta de bu türlü bir kampanyaya muhtaçlık olacaktır. Bu sene bu faiz oranlarıyla gidilecekse farklı sayılar görmemiz çok sıkıntı. Birkaç yıldır aslında önemli bir arz azalışı var. Talep bu düzeylerde giderse, yeni arz gelmeyecektir. Alınan ruhsatlar tekrar bir evvelki yıllardaki üzere kalacaktır.” dedi.
Timur, kesimdeki fiyat artışlarındaki son durum hakkında şu sözleri kullandı:
“Son 3 yıldır gerçek olarak konut fiyatları artmıyordu. Geçtiğimiz sene yüzde 10 arttı. Gerçek olarak TÜİK’in enflasyon verisine nazaran artış hesaplanıyor. Şu anda yeni yapılan konutlarda her sene yüzde 30 civarında inşaat maliyeti artıyor. Buradaki temel sorun arsa, bunu tekrar tekrar vurgulamak gerekiyor. Maalesef dünyanın en kıymetli emlakının olduğu ülkedeyiz. Biz dünyada farklı yerlerde de projeler yapıyoruz, New York’ta mesela, yerin konut satış fiyatına oranı azamî 25’lerde, hatta Manhattan’ın en iyi yerinde yüzde 30’larda. Berlin’de yüzde 18 düzeylerinde, öteki ülkelerde ise yüzde 10 düzeylerinde. Lakin, Türkiye’de bu düzeyler yüzde 50, hatta 60 oranlarında. Bu arsa fiyatlarıyla ulaşılabilir konut üretmek imkânsız oluyor. Yalnızca TOKİ bu manada vatandaşın gereksinimini karşılayabiliyor. Mesela Kazakistan’da Almaata’da biz inşaat yapıyoruz. İnşaat maliyetleri Türkiye üzere birebir ancak arsa fiyatları yüzde 10’lar düzeyinde, bunun çözülmesi gerekiyor. Hükümet sabit konut fiyatlı yerler üretebilir, zira özel bölüm yalnızca orta ve üst düzey için konut üretiyor, arz fazlası oluyor ve sektörel meseleler baş gösteriyor. Altyapısı tamamlanmış arsa geliştirip tekil müşteriye satmaya odaklanıyoruz”
NEF’in 2021 yılı maksatları hakkında açıklamada bulunan Timur, New York projesinde bu yılın sonunda oturum başlayacağını ve pandemiden ötürü lansmanı mart ayına ertelemek zorunda kaldıklarını söyledi. Lokal bir ortakla çalıştıkları için projenin yüzde 90’ının Amerikalılara satıldığını lisana getiren Timur, “İyi gidiyor çok olumlu geri dönüşler alıyoruz. Pandemi ile artan taleple bir arada, bahçeli ve teraslı projeler üreteceğiz. Birinci sefer Türkiye’de kurumsal arsa satışı yapacağız.” dedi.
Bloomberg HT
