Yarı İletken Sanayisi Derneği (SIA) ile Boston Consulting Group’un hazırlamış olduğu raporda, elektronik tasarım otomasyonu, çip tasarımı ve gelişmiş üretim ekipmanları üzere Ar-Ge ağır faaliyetlerde ABD’nin başı çektiği, Doğu Asya ülkelerinin ise sağlam altyapıya ve vasıflı işgücüne erişim gerektiren çip imalatında ön plana çıktığı kaydedildi.
Raporda ayrıyeten, Çin’in nispeten daha az maharet ve daha çok sermaye gerektiren montaj, paketleme ve testte başkan pozisyonda olduğu ve kıymet zincirinde genişlemek için güçlü bir biçimde yatırım yaptığı belirtildi.
Otomotivde başlayarak elektronik dalına sıçrayan global çip tedariki sorunu giderek büyürken, çip talebinin karşılanması için gelecek 10 yılda Ar-Ge ve sermaye harcamalarına yaklaşık 3 trilyon dolarlık yatırım yapılması gerektiği belirtiliyor.
Şirketler dayanak arayışında
Yarı iletken şirketlerinin, yapay zeka, objelerin interneti yahut otonom araçlar üzere uygulamaları güçlendirmek gayesiyle gitgide daha sofistike çipler geliştirmek için, yıllık 90 milyar doların üzerinde Ar-Ge’ye yatırım yapmaya devam etmesi gerekiyor. Bu meblağ, global yarı iletken satışlarının yaklaşık yüzde 20’sine denk geliyor.
Dünyada gelişmiş yarı iletkenleri TSMC, Samsung ve Intel üzere şirketler üretiyor. Intel, Avrupa’da fabrika kurup üretim yapması için siyaset yapıcılardan 10 milyar dolarlık dayanak talep ediyor.
Çiplere yönelik talebin önümüzdeki birkaç yıl içinde artması beklenirken, ABD’li çip üreticisi Intel’in Avrupa ülkeleriyle bu yeni fabrika için bu yaz anlaşacağı öngörülüyor.
En çok ticareti yapılan 4’üncü eser
Çipler, ham petrol, rafine petrol ve otomobillerin akabinde dünyada en çok ticareti yapılan 4’üncü eser olurken, global tüketimin yüzde 25’ini gerçekleştiren ABD ve Çin bu alandaki en büyük pazarlar olarak dikkati çekiyor.
Uzmanlar, dal temsilcileri ve hükümetlerin, pazarlara, teknolojilere, sermayeye ve kabiliyetlere global çapta erişimi kolaylaştırmak ve tedarik zincirini daha güçlü hale getirmek için iş birliği yapılması gerektiğinin altını çiziyor.
Çip üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 75’i yüksek sismik aktivite ve jeopolitik tansiyonlara kıymetli ölçüde maruz kalan bir bölge olan Çin ve Doğu Asya’da ağırlaşıyor. Ayrıyeten, dünyanın en gelişmiş yarı iletken üretim kapasitesinin birçok Güney Kore ve Tayvan’da bulunuyor.
Bu bölgelerde doğal afet, altyapı kahırları yahut global çatışmalar yaşanması halinde çip tedarikinde önemli kesintilere neden olabileceği belirtiliyor.
Büsbütün “kendi kendine yeten” yerelleştirilmiş tedarik zincirlerinin kıymetli ölçüde artan maliyetler yaratacağı ve yarı iletken fiyatlarında yüzde 35-65’lik bir artışa yol açacağı da öngörülüyor.
Bölüm gelecek yıllarda yüksek vasıflı çalışan problemi yaşayabilir
Öte yandan yüksek vasıflı çalışanlar, çip üzere Ar-Ge ağır bir dal için kritik ehemmiyete sahip bulunuyor. Fakat kesimin gelecek yıllarda inovasyonun suratını sınırlayabilecek bir yüksek vasıflı çalışan ezası riskiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor.
Yetenekli çalışan eksikliğinin sanayinin faaliyetleri için büyük ölçekli bir kesinti tehdidi oluşturmasa da gelecek yıllarda süratli ve aralıksız inovasyonu sürdürme hünerini değerli ölçüde zayıflatabileceği kaydediliyor.
Global tedarik kesintilerine yönelik risklere karşı hükümetlerin piyasa odaklı teşvik programlarını hayata geçirmesi gerektiği vurgulanıyor. Ar-Ge ve teknoloji standartları konusunda global ticareti ve memleketler arası iş birliğini daha da teşvik etmek için adımlar atılması gerektiği belirtiliyor.
Bloomberg HT
