Tüm dünyada hükümetler, artan besin fiyatlarıyla çaba etmeye çalışıyor.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) bilgilerine nazaran, global besin fiyatları, nebati yağ, tahıl ve et fiyatlarındaki yükselişlerin tesiri ile Ağustos ayında geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 33 arttı. Öte yandan inanılmaz hava şartları, artan navlun fiyatları ve gübre maliyetleri, nakliye problemleri ve işgücü darlığının sorunu daha da büyütmesinden ötürü bu durumun daha da berbatlaşması bekleniyor.
Avrupa’dan Hindistan’a, politikler bu durumun tüketiciler üzerindeki tesirini azaltmak için daha fazla takviye sağlıyor, satıcılardan fiyatları düşürmelerini istiyor ve ticaret kurallarını değiştiriyor.
Gelişen piyasalarda sorun daha çok hissediliyor
Bu sorun, besin maliyetlerinin hane halkı harcamalarında daha fazla yer tuttuğu gelişen piyasalar ve krizin vurduğu ülkelerde daha güçlü hissediliyor. Lübnan’da Hizbullah besin dağıtımı yoluyla ülkede ipleri daha da sıkıyor. Öte yandan ABD de koronavirüs pandemisi sırasında alım gücünün korunmasına yönelik tedbirler alıyor.
Washington merkezli niyet kuruluşu Peterson Institute for International Economics’in kıdemli uzmanı Cullen Hendrix, “Hükümetler daha düşük tüketici fiyatlarına dayanak emeliyle bir müddetliğine müdahale ve taahhütte bulunabilir. Lakin bunu sonsuza dek yapamazlar” dedi.
Besin enflasyonu, Asya, Orta Doğu ve Afrika’da birçok ülkede karışıklıklara yol açtı ve 10 yıl evvelki Arap Baharı şovlarına neden oldu. Emsal hoşnutsuzluklar tekrar artıyor. Güney Afrika’da eski Devlet Lideri Jacob Zuma’nın tutuklanmasının akabinde Temmuz ayında başlayan şovlar, marketlerin ve restoranların yağmalanmaya başlaması ile birlikte besin sorunu haline geldi. Küba’daki kıtlık son yılların en büyük protestolarına yol açtı.
FAO datalarına nazaran, enflasyona nazaran düzeltilmiş ve yıllıklandırılmış maliyetler hali hazırda yaklaşık 60 yılın en yüksek düzeylerine ulaşmış durumda.
İngiltere’de Warwick Üniversitesi’nin global sürdürülebilir kalkınma kısmında kıdemli öğretim üyesi Alastair Smith, “Şimdi besin maliyetlerini karşılayabilmek, Orta Doğu’da 2011 yılında meydana gelen ve Tunus, Libya ve Mısır önderlerinin devrilmesine yol açan protestolar sırasındakinden daha zor” dedi ve besinin bugün çağdaş yazılı tarihin büyük kısmına kıyasla daha değerli olduğunu kelamlarına ekledi.
Bloomberg HT
