Fed’in iktisat idaresine ait yeni planı, merkez bankasının enflasyonu düşük tutan birden fazla ögeyle karşı karşıya olmasından ötürü lisana kolay geliyor.
Jefferies baş ekonomisti Aneta Markowska, müşterilere yönelik olarak kaleme aldığı notunda, “Fed yeni maksadına nasıl ulaşılacağını açık bir halde söylemeli. Öbür türlü bunlar pek bir şey söz etmeyen yalnızca kağıt üzerindeki sözcükler.” dedi.
Fed Lideri Jerome Powell Perşembe günü ABD para siyasetinin belirlenmesinde yeni bir yaklaşım açıkladı. Powell, Fed’in, enflasyonun evvelki ıskalamaları telafi etmesi için vakit zaman yüzde 2 amacını aşmasına müsaade vereceğini söyledi. Ayrıyeten Fed, işsizliğin yetkililerin daha evvel tolerans gösterdiğinin altına gerilemesine müsaade edecek.
Bankanın bu adımı 2012’de benimsediği enflasyon amacına kesin bir halde ulaşmak için büyük bir ihtimalle faizleri yıllar boyunca düşük tutmasını bekleyen yatırımcıları doğrulamış oldu.
Enflasyon, zayıf üretkenlik artışı, globalleşme, yaşlanan nüfus ve teknolojik değişim üzere ABD ve öbür büyük ekonomileri etkileyen aksi istikamette gelişmelere bağlı olarak o vakitten bu yana ortalama yüzde 1.4 oldu.
Eylül toplantısı
Fed siyaset yapıcıları 15 – 16 Eylül’de bir ortaya geldiklerinde yeni stratejinin ABD iktisadını Büyük Buhran’dan bu yana yaşanan en sert düşüşten çıkarmayı hedefleyen siyasetlerini nasıl şekillendireceğini açıklama fırsatı bulacaklar.
Deutsche Bank ekonomistleri yetkililerin, gelecekteki faiz artırımlarını belli enflasyon ve istihdam eşiklerine ulaşılmasına bağlayarak, faiz patikasına ait yönlendirmelerini netleştirebileceklerini düşünüyor. Temmuz toplantısının tutanakları bu yaklaşımı tartıştıklarını gösteriyor.
Powell’ın açıklaması, büsbütün beklenti dışı olmasa da dünyanın en güçlü merkez bankasının tarihi dönüşümünü tamamladığı işaret etti. Çok düşük işsizlik oranının enflasyonu tetikleyeceğinden kaygı etmek yerine artık dikkatlerini neredeyse büsbütün çok düşük enflasyona çevirdiler.
Daima düşük kalan enflasyonun -özellikle düşük büyümeye eşlik ettiği zaman- merkez bankacıları için neden bir sorun oluşturduğunu açıklayan Powell, ekonomik büyüme periyotlarında bile çok düşük faizlere neden olduğunu belirtti. Bu, siyaset yapıcıların küçülme yaşandığında borçlanma maliyetlerini düşürmek için sonlu bir alanının olduğu manasına geliyor.
En berbat sonuçlar
Powell, “Sonuçta hem istihdam hem de fiyat istikrarı için en makus sonuçlar çıkabilir. Bu türlü sonuçların maliyeti muhtemelen en ağır olarak en az göğüsleyebilecek olanların üzerine kalır.” dedi.
Başka yandan Fed’in çok genişleyici para siyaseti ve devasa hükümet harcamalarının 1970’lerin yüksek enflasyonunu tetiklemesi riskini içerdiği görüşünü benimseyen yatırımcılar var.
Buna rağmen birçok gözlemci Fed’in, bilhassa de dünyanın birden fazla kısmının koronavirüs pandemisi nedeniyle resesyona girdiği bir periyotta enflasyonu artırma kabiliyetine kuşkuyla yaklaştı. O denli ki talep sert düşerken ABD’de işsizlik yüzde 10’u aştı. Bu her iki öge da enflasyon üzerinde aşağı taraflı baskı yapıyor.
ABD Kongresi’nin kıymetli ölçüde ek mali takviye sağlamaması durumunda Fed de kısıtlanmış olur. Kanun yapıcılar, personeller, zorluk çeken işletmeler ve genel olarak iktisat için 3 trilyon dolarlık yardımı onayladı. Fakat, evvelkinin yararlarının bitmesine karşın yeni bir paket üzerinde muahede konusunda başarısız oldular.
Bloomberg Economics, mevzuyla ilgili olarak “Bu yaklaşım, düşük işsizliğin çok enflasyona yol açabileceği formundaki evvelki kaygıların vurgusunu azaltıyor. Bu, birinci faiz artırımının yıllar boyunca gelmeyebileceği manasına geliyor.” yorumunu yaptı.
Peterson Memleketler arası Iktisat Enstitüsü’nün lideri Adam Posen, Powell’ın konuşmasının akabinde gazetecilere yaptığı değerlendirmede “Enflasyon gayesini yakın bir vakitte aşabilecekleri kuşkulu ve bence orta vadede yapıp yapamayacakları bile büyük ölçüde denetimleri dışında.” dedi.
Moody’s Analytics para siyaseti araştırma ünitesinin yöneticisi Ryan Sweet de emsal bir halde kuşku duyuyor ve bunun tek nedeni de pandemi değil. Sweet, “Fed enflasyonun gayesi aşmasını istediğini söyleyebilir. Bu gerçekleşeceği manasına gelmez. Demografi ve teknoloji enflasyonu baskılıyor.” dedi.
Öbür ekonomistler Powell’ın enflasyonun nasıl yüzde 2 maksadının üzerine çıkarılacağı konusunda sessiz kaldığına dikkat çekti.
Bloomberg HT
