KUTAY KORAP
Salgının birçok bölümü olumsuz etkilediği 2020 yılı Borsa İstanbul’un tarihinde yatırımcı tabanının genişlemesinin yanında, aracı kurumların finansal sonuçlarının da süratle yükseldiği bir yıl olarak kayıtlara geçti. Bilhassa yılın son çeyreğinde aracı kurumların kârlarını katladığı görüldü.
2020 yılının dördüncü çeyreğine dair finansalların son gönderme tarihi yaklaşırken, banka ve aracı kurumların büyük bir çoğunluğu bilançolarını paylaştı. Şirketler yıllık ve çeyreklik karlılıklarında son devirlerin en iyi performansını sergiledi. 5 aracı kurumun kârlılığı çeyreksel bazda yüzde 31, yıllık bazda ise yüzde 258 arttı.
Yatırımcı borsaya akın etti
Pandemi tesiri ile olağan dışı periyotların yaşandığı sermaye piyasalarında, yatırımcı davranışları ve beklentilerinde de yenilikler gözlemlendi. Birçok ülkede faizlerin sıfıra yakınsaması, bol likidite ve cazip değerlemeler yatırımcıları sermaye piyasasına çekti. Düşük faiz ortamı ve genişleyici siyasetler ile yatırımcıların getiri arayışları, hisse piyasalarındaki olumlu havanın değerli motivasyonu oldu.
Merkezi Kayıt Kuruluşu bilgilerine nazaran 2020 yılının Ocak ayında 1,2 milyon olan yatırımcı sayısı, bir yılda 2 milyon 156 bine çıktı.
Halka arzlardan olumlu katkı
Sermaye piyasalarında yatırımcı sayısının artmasındaki en kıymetli katkı hızlanan halka arzlardan geldi.
Yatırımcının tabana yayılmasına dair değerli gelişmelerden biri olan bu artış; piyasalardaki süreç hacimlerine de dayanak sağladı. Hisse piyasaları, Ödünç Hisse piyasası, Borçlanma Araçları, Türev Piyasalar ve Memleketler arası piyasalar üzere birden fazla alanda yatırımcılar tasarruflarını kullandı. Bu süreçlerin her biri aracı kurumların gelir kalemlerini olumlu etkiledi.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği datalarına nazaran 2019 yılında yatırım kuruluşlarının hisse piyasasındaki süreç hacmi 4,26 milyar TL olurken, 2020 yılında bu sayı 3 katından fazla artarak 13,19 milyar TL düzeyine yükseldi.
Vadeli süreç opsiyon piyasasında ise sayılar benzeri devirde 2 katına çıkarak, 5,70 milyar TL oldu. Aracı kurumların gelir dağılımı incelendiğinde ise toplam gelirin yüzde 63’ünü kurul geliri oluşturmaktadır. Geri kalan hissenin yüzde 16’sını kurum portföy kar ve ziyanları oluştururken, öbür gelirler kalemi de benzeri oranda hisse almaktadır. Piyasa bedelini yıllık bazda yaklaşık yüzde 60 artışla 1,78 milyar TL’ye çıkaran Borsa İstanbul’da bu rüzgârı destekledi.
Kredili hesaplarda dikkat çeken artış
Açığa satış yasağını olduğu 2020 periyodunda, ödünç hisse piyasasındaki süreç hacmi de 21,1 milyar TL ile 2019’a nazaran epeyce hafif oranda azaldı. Açığa satış süreç hacmi 312 milyar TL olurken, açığa satışın toplam süreç hacmi içindeki hissesi yüzde 2’ye geriledi. Bu sayı 2019 yılında yüzde 6 düzeyindeydi.
Kredi süreçler cephesinde ise 5,8 milyar TL olurken, kredi kullanan hesap sayısı 11 bin 895’ten 21 bin 481’e çıktı. Aracı kurumlar kredili kullanan hesap sayılarından elde ettikleri gelirleri de artırmış oldu.
Bloomberg HT
