Avdagiç, Türkiye’de birinci Kovid-19 hadisesinin görüldüğü 11 Mart 2020’den bu yana salgında 1 yılın geride bırakıldığını belirterek, iş dünyasının gelecek süreçte beklentilerini kıymetlendirdi.
Salgın yılı 2020’nin bilhassa hizmetler kesimindeki işletmeler için uzun periyodik kapanma ve kısıtlamalarla geçtiğini kaydeden Avdagiç, “Bu problemli devirde işyerlerimizi ayakta tutan ve istihdam piyasamızı koruyan, Cumhurbaşkanımızın ve hükümetimizin aldığı tam vaktinde kararlar oldu. Fesih yasağı, nakdi fiyat dayanağı ve kısa çalışma ödeneğinden oluşan üçlü düzenek, ekonomimiz üzerinde adeta bir siper oluşturdu. Kısa çalışma ödeneğinin devreden çıkması bu siperi zayıflatır, bir kanadını eksik bırakır. Bu yüzden kısa çalışma ödeneğini uzatmaya gereksinimimiz bulunuyor. Ayrıyeten iş dünyamızdan ve üyelerimizden uzatılması tarafında büyük bir talep var.” diye konuştu.
– “Kapsamı genişletecek düzenlemelere de muhtaçlık bulunuyor”
Şekib Avdagiç, bugüne kadar 3,7 milyon çalışanın yararlandığı Kısa Çalışma Ödeneğinin bilhassa salgından etkilenen turizm, otelcilik, yeme-içme, fuarcılık, kültür-sanat ve kontaklı işletmelerimiz için olağan çalışma tertibine dönene kadar uzatılması gerektiğine inandıklarını söyledi.
Kısa çalışma ödeneğinde uzatma ile birlikte kapsamı genişletecek düzenlemelere de muhtaçlık olduğunu vurgulayan Avdagiç, “Mesela nakdi fiyat takviyesinin, yani fiyatsız müsaade dayanağının 17 Nisan 2020’den sonra işe girenlere de verilmesi, kısa çalışma ödeneğine de 30 Haziran’dan evvel işe girmiş olanların da başvurabilmesi üzere kimi düzenlemeler de işletmelerimize büyük yarar sağlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Salgın ile uğraş sürerken 1 Mart’ta başlayan yeni olağanlaşma adımlarının değerine dikkati çeken Avdagiç, şöyle konuştu:
“Bir yıl sonra hadise sayımız 2.8 milyonu, iyileşen hasta sayımız 2,6 milyonu, vefat sayımız 29 bini aştı. Kovid-19 salgınıyla yaşamaya ve çalışmaya alıştık. Pandemiyi devre dışı bırakamadık, ancak onun tesirlerini yavaşlatacak aşılama çalışmalarında önemli yol kat edildi. Sıhhat Bakanımızın açıklamasına nazaran Türkiye, nüfusunun yüzde 60’ını mayıs sonuna kadar aşılamış olacak. Şu ana kadar yapılan aşı sayısı 10 milyonu aştı. Aşılama sürecini muvaffakiyetle götüren dünyanın 4-5 ülkesinden biriyiz.”
Avdagiç, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya başkanlığında, belediye liderleri, Oda, STK ve meslek birlikleri temsilcilerinin iştirakiyle “Pandemi Kontrol Süreci” toplantısında kontrolleri değerlendirdiklerini kaydetti.
Avdagiç, “Hemen akabinde tekrar valimiz başkanlığında AVM İşletmecileri ile 1 Mart’ta devreye giren yeni periyodun, hem işletmeciler hem de İstanbul halkı için en sağlıklı formda yürütülmesi ismine alınması gereken önlemleri görüştük. İstanbul için el ele verdik. Ne turuncu ne kırmızı, İstanbul’a en çok mavi yaraşıyor. Bu maksatla İTOolarak yürüttüğümüz çalışmaların yanı sıra Valiliğimizin başlattığı HedefMaviKategori kampanyasına da tam takviye veriyoruz.” sözlerini kullandı.
– “Küresel oligopol yapıların spekülasyonlarıyla ham unsur fiyatları fütursuzca artıyor”
İTO Lideri Avdagiç, son haftalarda hammadde fiyatlarındaki yaşanan artışa dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Küresel oligopol yapıların spekülasyonlarıyla ham unsur fiyatları fütursuzca artıyor. Demir-çelik eserleri, plastik ham unsuru başta olmak üzere pek çok eserin fiyatı Döviz bazında yüzde 100’e varan, hatta aşan oranlarda yükseldi. Memleketler arası fonlar da, spekülatif kar peşindeler. Emtiada büyük hacimli süreçler yaparak, pandemi nedeniyle esasen mevcut olan arz ve talep dengesizliğini daha da büyütüyorlar. Fiyatlar, yapay biçimde şişiriliyor. Mesela, hububat eserlerinde yapılan spekülasyonların da tesiriyle dünya besin fiyatları yüzde 20 yükseldi. Yükselmeye de devam ediyor.”
Petrol üreticisi ve ihracatçısı devletlerin manipülasyonu ile petrol fiyatlarının talep tesirinin çok üzerinde arttığını vurgulayan Avdagiç, “Petrol fiyatları son 6 ayda yüzde 60 yükseldi. Bu süreçte, Sıhhat Bakanımızın belirttiği ‘aşı milliyetçiliği’ üzere, ‘gıda milliyetçiliği’ de ortaya çıktı. Pek çok tarım üreticisi ülke, bu eserlerin ihracatına sınırlama getirdi ya da alenen yasakladı. Bunun tesirlerini gördük: Rusya’nın ihracatına sınırlama getirmesiyle birlikte, ayçiçeği yağı fiyatlarında harika artışlar oldu.” diye konuştu.
Avdagiç, petrol fiyatları, ziraî emtia, hammadde fiyatları, memleketler arası fonların spekülatif süreçleri, tedarik zincirlerindeki oligopol yapıların ortaya çıkardığı ek maliyetlerin Türkiye’nin enflasyonla uğraşını olumsuz etkilediğini söyledi.
Avdagiç, şunları kaydetti:
“Bugün istemeyerek de olsa, bir manada dünyadan enflasyon ithal ediyoruz. Dışsal gelişmeler, iktisadımızı ne yazık ki etkiliyor. Tıpkı formda Amerikan 10 yıllık tahvillerinin getirilerinin süratle yükselmesi üzere büyük dengesizlikler de, kurlar üzerinde baskı oluşturdu. Bu da bizim enflasyon ile gayretimizi güçleştiriyor. Bütün bunlar, pandemiyle birlikte yaşadığımız şiddetli süreci gösteriyor. O halde tüm ekonomik aktörlerimiz, dayanışma içerisinde olmalı.
Ülkemizin ekonomik geleceği için bu, gerekli. O halde dünyadaki dengesizliklerin, Türkiye’nin istikrarını bozmaması için çok dikkatli olmamız gereken bir süreçteyiz. Bu süreçte, ekonomimizin işleyişini sağlayan prensiplerin ve omurgasını oluşturan tüccar ve sanayicimizin güçlendirilmesi kritik ehemmiyettedir. Devletimizin, hükümetimizin, bankalarımızın, kısacası iktisadın tüm paydaşlarının üretene, tüccara, sanayicimize sahip çıkması gerekiyor.
AA
Bloomberg HT
