Global piyasalarda, ABD iş gücü piyasasına ait bilgilerinin yakından takip edildiği haftada karışık gelen datalarla ABD Borsaları rekor kırarak dünyanın geri kalanından olumlu ayrışırken, gelecek hafta gözler ABD Merkez Bankası (Fed) Fed Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) toplantı tutanaklarına çevrildi.
Fed’in faiz kararına ait toplantının akabinde yaptığı kelamla yönlendirmeler makroekonomik bilgi akışını yatırımcıların odağına yerleştirirken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında görülen delta varyantı da ehemmiyet sırasında data akışını takip etti.
ABD’de manşet istihdam bilgileri beklentileri aşsa da, işsizlikteki artış ve satır ortalarındaki karışık dataların Fed’in varlık alımlarını azaltmasına ve faiz artırımına ait adımları ertelemesine yol açabileceği beklentisi ABD borsalarını tarihi yüksek düzeylere çıkarırdı.
Asya ve Avrupa’da delta varyantı sebebiyle birçok ülkenin bölgesel kapanma adımları ve birtakım ülkeler ortasında askıya alınan uçuşların global ekonomik toparlanmayı olumsuz etkileyebileceği kaygısı, Asya ve Avrupa borsalarında satış baskısını beraberinde getirdi.
Hafta içinde, ABD’de açıklanan tarım dışı istihdam verisi 850 bin gerçekleşerek 700 bin olan beklentileri epeyce geride bırakırken, mayıs ayına ait bilgi de 559 binden 583 bine revize edildi.
ADP özel dal istihdamı da 692 bin ile beklentileri aşsa da bir evvelki aya nazaran yaklaşık 200 bin geriledi.
ABD’de işsizlik oranı haziranda yüzde 5,8’den yüzde 5,9’a çıkarken, yatırımcılar tarafından enflasyonun gelecek devir seyri açısından yakından takip edilen ortalama saatlik yararlar yüzde 0,3 artmasına rağmen beklentilerin hafif altında kaldı.
Bu gelişmelerle, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, kelam konusu gelişmelerle yaklaşık 9 baz puan düşerek yüzde 1,44’e gerilerken, ABD’nin 2 yıllık tahvil faizi ise yükselişini üst üste iki haftalık yükselişin akabinde 3,4 baz puan azalışla yüzde 0,2440’a indi.
Dolar endeksi ise 91,7 ile 5 Nisan haftasından bu yana en yüksek düzeyini görmesinin akabinde gerilese de haftayı yüzde 0,5 artışla 92,2’den tamamladı.
Altının ons fiyatı bu hafta 1.750 dolara kadar inmesinin akabinde ABD’de karışık gelen iş gücü piyasası bilgileriyle yükselişe geçti ve haftayı yüzde 0,5 kıymet çıkarıyla 1.790 dolardan tamamladı.
Brent petrolün varil fiyatı ise yükseliş eğilimini üst üste altıncı haftaya taşırken, hafta içinde 29 Ekim 2018 haftasından bu yana en yüksek fiyat olan 76,55 doları gördü.
Haftayı yüzde 1,1 yükselişle 76,14 dolardan tamamlayan Brent petrolün varil fiyatındaki yükselişte, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin 18. Bakanlar Toplantısı’nda, iki gün üst üste yapılan görüşmelerde üretim siyasetine yönelik muahedeye varılamaması üzerine 5 Temmuz’a ertelenmesi tesirli oldu.
Öte yandan, global bazda artan enflasyon kaygısı ve Fed’in şahinleşen tonunun akabinde gelişmekte olan ülke merkez bankalarının sıkılaşan para siyaseti tavrı dikkati çekerken, hafta içinde Rusya Merkez Bankası Lideri Elvira Nabiullina para siyasetinde sıkılaşmanın sürebileceğini, birkaç faiz artırımının daha gerekebileceğini tabir etti.
– New York borsasını bu hafta da karışık makro ekonomik datalar rekora taşıdı
ABD’de karışık gelen makro ekonomik bilgilerle New York borsası üst üste ikinci haftada da rekor kırarken, yatırımcıların gündemine gelecek hafta açıklanacak FOMC toplantı tutanakları yerleşti.
Analistler, Fed’in toplantı tutanaklarında para siyasetinin geleceğine ışık tutabilecek ipuçlarının aranacağını kaydederek, varlık alımlarının azaltılması, faiz artışına yönelik mümkün devirler, enflasyon ve iş gücü piyasalarına ait beklentilerin öncelikli olduğunu belirtti.
Haziran ayı istihdam bilgilerinin para siyasetinin istikametine ait belirsizliklerin sürmesine neden olduğunu aktaran analistler, Fed yetkililerinin kelamla yönlendirmelerinin de bir müddet daha yatırımcıların odağında bulunmaya devam edeceğini bildirdi.
Bu hafta yapılan yönlendirmelerde Dallas Fed Lideri Robert Kaplan, bankanın iktisada verdiği takviyesi yıl sonundan evvel azaltmaya başlamasını istediğini belirterek, “Fed’in varlık alımlarının suratını azaltmasının yıl sonundan daha erken olmasını tercih ediyorum ve indirimin kademeli olması gerektiğini düşünüyorum.” sözlerini kullandı.
Fed Richmond Şubesi Lideri Thomas Barkin ise ABD işgücü piyasasının salgın öncesi düzeylerine yakın olmadığını ve merkez bankası varlık alımlarını yavaşlatmadan evvel çok daha fazla ilerleme görmek istediğini söyledi.
Öte yandan, ABD’de imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) 62,1’e, ISM imalat sanayi PMI da 60,6’ya düştü.
Bu hafta ABD’de açıklanan öteki datalara nazaran, fabrika siparişleri yüzde 1,7, sağlam mal siparişleri de yüzde 2,3 yükselişle beklentilere paralel artarken, ABD’nin mayıs ayı dış ticaret açığı ise piyasa öngörüleri doğrultusunda 71,2 milyar olarak gerçekleşti.
Kelam konusu gelişmelerle alış yüklü bir seyir izleyen New York borsasında, haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,67 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,94 bedel kazanarak haftalık kapanış rekoru kırarken, Dow Jones endeksi de yüzde 1,02 yükseldi.
5 Temmuz ile başlayan haftanın bilgi takviminde, salı hizmet dalı ve bileşik Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ile ISM hizmet bölümü PMI, çarşamba FOMC toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik müracaatları ve cuma günü toptan stoklar takip edilecek. Bununla birlikte Fed üyelerinin hafta boyunca yapacakları açıklamaların da yatırımcıların odağında bulunması bekleniyor. Öte yandan, ABD’de piyasalar pazartesi günü tatil nedeniyle kapalı olacak.
– Delta varyantı Avrupa’yı vurdu
Avrupa’da delta varyantı ve muhtemel ekonomik riskleri haftanın birinci gündem hususunu oluştururken, Avrupa borsaları Almanya hariç satış yüklü bir seyir izledi.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) yeni varyantın 96 ülkede görüldüğünü ve gelecek aylarda yeni olaylarda çoğunluğu ele geçireceğini duyururken, delta varyantının ağır görüldüğü İngiltere’ye yönelik kimi ülkeler seyahat kısıtlamalarını gündeme aldı.
Fransa Sıhhat Bakanı Olivier Veran delta varyantına açıklamasında yeni olayların yaklaşık 5’te 1’inde görüldüğünü bildirirken, Almanya’nın bölge genelinde İngiltere’ye seyahat kısıtlaması uygulamak istediğine ait haber akışı risk algısını yükseltti.
Öte yandan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson kısıtlamaları hafifletmenin 4. adımının nasıl olacağını gelecek birkaç gün içinde açıklayacağını, aşıların piyasaya sürülmesinin akabinde olay sayısı ile vefatlar ortasındaki irtibatın kırıldığını söyledi.
Bu hafta açıklanan bilgilere nazaran imalat sanayi PMI Almanya’da 65,1’e ve Avro Bölgesi’nde 63,4’e çıkarken, İngiltere’de 63,9’a indi.
İngiltere yılın birinci çeyreğinde yüzde 1,6, yıllık yüzde 6,1 daralırken, Almanya’da TÜFE, aylık bazda yüzde 0,4 ve yıllık bazda yüzde 2,3 artarak ekonomist öngörülerine paralel gerçekleşti.
Kelam konusu gelişmelerle Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya’nın 10 yıllık tahvil faizleri iki haftalık yükseliş eğiliminin akabinde gerilerken, avro/dolar paritesi 1,1807 ile 5 Nisan haftasından bu yana en düşük düzeyini gördü. Parite bu düzeyden yükselişe geçerek kayıplarını kısmen kapatsa da haftayı yüzde 0,6 azalışla 1,1867’den tamamladı.
Avrupa borsalarında bu gelişmelerle Almanya hariç satıcılı bir seyir izlendi.
Haftalık bazda Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,27 yükselirken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,18, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,06 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,89 kıymet kaybetti.
Gelecek hafta; pazartesi bölge genelinde hizmet bölümü ve bileşik PMI, salı Almanya’da fabrika siparişleri ve Zew Beklenti endeksi, Avro Bölgesi’nde perakende satışlar ve Zew beklenti endeksi, çarşamba Almanya’da sanayi üretimi, perşembe Almanya’da dış ticaret istikrarı ve cuma İngiltere’de sanayi üretimi bilgileri takip edilecek.
– Asya’da delta varyantıyla artan kapanmalar satıcılı seyri beraberinde getirdi
Asya borsalarında bu hafta Kovid-19 salgınındaki delta varyantı sonrası artan bölgesel kapanmalar ve ekonomik toparlanmaya ait tasalarla satış yüklü bir seyir izlendi.
Analistler, Çin Merkez Bankası’nın (PBoC) hafta içinde esnek ve ihtiyatlı para siyasetine devam edeceğini bildirmesine rağmen, Çin Komünist Partisinin 100. yıl dönümü kutlamalarında Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in verdiği iletilerin jeopolitik risk algısını artırmasının Şanghay ve Hang Seng endekslerinde satışların derinleşmesinde tesirli olduğunu belirtti.
Öte yandan, makro ekonomik data akışındaki karışık seyir hafta boyunca hisse piyasalarındaki üst taraflı hareketlerin satış baskısıyla karşılamasında kıymetli rol oynadı.
Buna nazaran, imalat sanayi PMI Çin’de 51,3’e inerken, Japonya’da 52,4’e çıktı. İşsizlik oranının yüzde 3’e yükseldiği Japonya’da, sanayi üretimi aylık yüzde 5,9 azalış ve yıllık yüzde 22 artışla beklentilerin epeyce altında kaldı.
Bu gelişmelerle Çin’de Şanghay bileşik endeksi haftalık bazda yüzde 2,16, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,97 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,64 bedel kaybetti.
5 Temmuz ile başlayan haftanın bilgi takviminde, pazartesi Çin’de hizmet dalı ve bileşik PMI, perşembe Japonya’da cari istikrar ve cuma Çin’de TÜFE ve ÜFE dataları bulunuyor.
– Borsa İstanbul’daki düşüşte vade sonu durum kapatmaları tesirli oldu
Yurt içinde bu hafta Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) haziran vadeli kontratın vade sonu sebebiyle kapanan konumlarla birlikte oynaklık epey artarken, gelecek hafta yurt içi yatırımcıların odağında TÜFE ve cari ödemeler istikrarı dataları bulunuyor.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftanın birinci üç gününde satış yüklü bir seyir izlerken, kelam konusu satıcılı seyirde VİOP’taki haziran vadeli kontratın kapanması tesirli oldu.
Türkiye’de 1 Temmuz prestijiyle Kovid-19 kısıtlamaları uygulamadan kaldırılırken, imalat sanayi PMI haziranda tekrar 50 düzeyinin üzerine çıkarak 51,3’e yükseldi.
Öte yandan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu yatırımcı toplantıları kapsamında ekonomistlerle bir ortaya geldi.
Kaynaklardan alınan bilgiye nazaran, toplantıda para siyasetine sıkı sıkıya bağlı olunduğu vurgulanarak, aşılamanın toplumun geneline yayılarak hızlanmasının iktisadi faaliyeti, istihdamı ve cari dengeyi olumlu etkilediği bildirildi.
Ülke genelinde toplam yapılan aşı sayısı 52 milyona yaklaşırken, birinci doz aşı uygulanan kişi sayısı 35,6 milyonu, ikinci doz aşı uygulana kişi sayısı 15,4 milyonu geride bıraktı.
Türkiye’de dış ticaret açığı ise 4,1 milyar dolar düzeyinde beklentiler paralelinde gerçekleşti.
Bu gelişmelerle, BIST 100 endeksi haftayı yüzde 1,09 azalışla 1.391,86 puandan tamamlarken analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.377 ve 1.330 düzeylerinin dayanak, 1.390 ve 1.420 düzeylerinin ise direnç olduğunu söyledi.
Dolar/TL de ABD’deki karışık bilgilerle satıcılı bir seyir izlerken, haftayı yüzde 0,87 azalışla 8,6895’ten tamamladı.
5 Temmuz haftasında yurt içinde pazartesi TÜFE ve yurt içi ÜFE, salı TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru, çarşamba hazine nakit istikrarı ve cuma TCMB piyasa iştirakçileri anketi ve cari istikrar dataları takip edilecek.
AA Finans’ın beklenti anketlerine katılan ekonomistler, haziran ayında TÜFE’nin yüzde 1,46 artacağını, cari süreçler hesabının ise mayısta 2,72 milyar dolar açık vereceğini varsayım ediyor.
Bloomberg HT
