Avrupa Birliği (AB), sözcülerinden Peter Stano, İran ile global güçler ortasında yapılan nükleer mutabakattan 2018’de ayrılan ABD’nin mutabakata dönmesini istediklerini, muahedenin taraflarıyla ABD’nin katılacağı bir toplantı üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Stano, günlük basın toplantısında İran nükleer mutabakatı olarak bilinen Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı (JCPOA) hakkındaki soruyu yanıtladı.
AB’nin şu anda İran’a yönelik nükleer muahedeyi ihlal edecek yaptırımı bulunmadığını, yaptırımları ABD’nin uyguladığını hatırlatan Stano, ABD’nin kimi kısıtlamaları kaldırmaya yönelik sinyaller verdiğini kaydetti.
“Bütün bunlar son birkaç haftadır süren diplomatik uğraşlara alan açmaktadır.” diyen Stano, AB’nin önceliklerinden birinin ABD’nin mutabakata geri dönmesi ve taahhütlerinden vazgeçen İran’ın mutabakat taahhütlerine tekrar başlaması olduğunu aktardı.
Stano, AB’nin nükleer mutabakatın taraflarıyla ABD’nin de katılacağı gayriresmi toplantı düzenlemek istediğini hatırlatarak, “Bu toplantının yapılması beklenen fakat şimdi bir tarih belirlenmedi. Şu anda istişareler ve çalışmalar devam ediyor. Şimdi kimseye davet gönderilmedi.” diye konuştu.
İran yaptırımların kalkmasını kural koştu
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, yaptırımlar kaldırılmadan nükleer mutabakat konusunda ABD ile 5+1 seviyesindeki toplantılara katılmayacaklarını bildirdi.
Hatibzade, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ABD’nin 5+1 ülkeleri ile İran’ın katılacağı bir toplantı için hazır olduğunu açıklamasına karşılık Washington’un nükleer mutabakattan çekildiği için kelam konusu toplantılarda yer alamayacağını açıkladı.
Nükleer muahedenin canlandırılması için ABD’nin yaptırımları kaldırması gerektiğini vurgulayan Hatibzade, bu gerçekleşirse İran’ın mutabakattaki taahhütlerini yerine getireceğini belirtti.
Hatibzade, “ABD nükleer muahededen çekildiği için 5+1 yoktur. Şu anda sadece İran ile 4+1 var.” tabirlerini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Avrupa Birliğinin (AB) organize edeceği ve 5+1 ülkeleri ile İran’ın yer alacağı bir toplantıya hazır olduklarını açıklamıştı.
Muahede 2015’te imzalandı, Trump 2018’de çekildi
Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı, İran’ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması hedefiyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in yanı sıra Almanya ve AB ile İran ortasında 2015’te imzalanmıştı.
Donald Trump’ın ABD Lideri olmasından sonra Washington 2018’de mutabakattan çekilmiş ve İran’a yine yaptırım uygulamaya başlamıştı. İran da Temmuz 2019’da nükleer mutabakatın kimi unsurlarını, 5 Ocak 2020’de de mutabakattan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.
ABD’de Joe Biden’ın lider seçilmesinden sonra Washington idaresi, “İran’ın nükleer muahede kapsamındaki taahhütlerini tam olarak yerine getirmesi halinde ABD’nin birebirini yapacağı ve İran ile görüşmelere başlamaya hazır olduğunu” açıklamıştı.
JCPOA uyumunu yürüten AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, tarafları tekrar masaya oturtmak üzere diplomatik teşebbüslere devam ediyor.
Bloomberg HT
