Dünyada aşılamalar konusunda adil dağıtım konusunda tartışmalar devam ederken Koç Holding İdare Heyeti Lideri Ömer Koç’tan da aşı milliyetçiliği uyarısı geldi.
Koç Holding 34. Üst Seviye Yöneticiler Toplantısı (ÜDYT) aralık ayının son haftasında yapıldı ve program kapsamındaki konuşmalar Koç Holding’in kurumsal mecmuası Bizden Haberler’de yayımlandı. Pandemi nedeniyle kıymetli ölçüde online iştirakle yapılan ve Rahmi Koç Müzesi’nde canlı yayınlanan Üst Seviye Yöneticiler Toplantısı’nın açılış konuşmasını yapan Koç Holding İdare Şurası Lideri Ömer M. Koç, Türkiye’de, dünyada ve Koç Topluluğu’nda son bir yıl içinde yaşanan gelişmeleri yorumladı.
Daha önce eşi gibisi görülmemiş olağanüstü sıkıntı bir devirden geçildiğine dikkat çeken Ömer M. Koç, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana birinci kere bu boyutta bir salgın yaşandığını hatırlattı. Ömer M. Koç “Pandemi nedeniyle hepimiz dünyevi korkuları bir kenara koyduk; kendimizin ve sevdiklerimizin hayatına ait kaygılar içindeyiz. Böylesine bilinmezliklerle dolu bir ortamda, değerli ferdî ve profesyonel kararlar almak zorunda kaldık. ‘Bu olağanüstü güç devri artık geride bıraktık’ diyebilmeyi çok istek ederdim; fakat önümüzdeki yılın ikinci yarısından önce bunun mümkün olamayacağı anlaşılıyor” dedi.
2020 Koç Holding açısından başarılı geçti
ÜDYT iştirakçileri nezdinde Koç Topluluğu bünyesindeki çalışma arkadaşlarına bu süreçte sergiledikleri fedâkarlık ve yüksek düzeydeki misyon şuuru nedeniyle teşekkür eden Ömer M. Koç, bu güç günlerde Türkiye’ye en iyi formda hizmet etme gayesiyle kenetlendiğini hatırlatarak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hızla hayata geçirilen toplumsal dayanak projeleri, çalışanlarımıza sahip çıkışımız, iş ortaklarımıza yönelik dayanaklar ve hassas bağlantı çalışmalarımızla, ülkemizin salgınla gayretinde Topluluğumuz öbür şirket ve kuruluşlara örnek oldu. ‘Önce insan’ diyerek aldığımız sıkı tedbirler sayesinde ticari faaliyetlerimizle bedel yaratmayı da sürdürebildik. Yaşanılan bu kadar zorluğa karşın, 2020 yılı Topluluğumuz açısından çok başarılı geçmiştir.”
Global işbirliğini ihya etmek gerekiyor
Aşıların akılcı ve âdil formda dağıtımı Yılın son haftalarında dünyadaki aşı çalışmalarına dair gelen olumlu haberlerin herkesi umutlandırdığına dikkat çeken Ömer M. Koç, insanlığın sarılacağı en sağlam ipin bilimin rehberliği olduğunun açıkça görüldüğünün altını çizerek şunları söyledi: “Aşıların rekor sayılacak bir süratle geliştirilebilmesi, bilim insanlarının hudutlar ötesi yardımlaşmasıyla mümkün olabildi. Her alandaki ortak tehditlerle gayret edebilmek için, son yıllarda yükselen milliyetçilik dalgalarıyla kurumsal sistemleri iyice yıpranan global iş birliğini bir an önce daha güçlü bir halde ihyâ etmek gerekiyor. Almanya’ya göç etmiş iki Türk bilim beşerinin, bilimsel yetkinlikleri sayesinde ilerleyip ABD merkezli çokuluslu bir şirketle iş birliği yaparak geliştirdikleri aşının öyküsü, ilhâm verici olduğu kadar, insanı odağına alan bir globalleşmenin daha iyi bir geleceğe hizmet edebileceğinin de ispâtıdır.”
Aşı milliyetçiliğinin global toparlanmayı geciktirmeyeceğini ümit ederim
Yeniden de gelişmelerin temkinli bir iyimserlikle karşılanması gerektiğini belirten Ömer M. Koç kelamlarına şöyle devam etti: “İnsan, şifreli moleküllerle hücreleri adeta programlayarak antikor üretmelerini başaracak kadar zeki bir canlı… Pekala, bu üstün teknolojiyle üretilen aşının akılcı ve adil dağılımını sağlayacak basiret ve vicdana da haiz miyiz, göreceğiz. Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 13’ünü temsil eden güçlü ülkelerin, önümüzdeki sene üretilecek aşıların yarısını şimdiden satın aldıkları söyleniyor. İnsanlık, hudut nedir bilmeyen bir pandemide en zayıf halka kadar güçlüyken, Dünya Sıhhat Örgütü 2021 başında üçüncü dalga ikazları yaparken, bir de aşı milliyetçiliği yüzünden global iyileşme ve toparlanma sürecinin gecikmeyeceğini ümid ederim.”
Biden AB ile ilgileri onaracak
ABD ve AB’deki mümkün gelişmeler dünyadaki siyasi gelişmelere dair geniş bir kıymetlendirme yapan Ömer M. Koç, tahliline ABD’de başkanlık seçimlerinin sonuçlarına değinerek başladı. Misyonu Donald Trump’tan devralacak olan Joe Biden’ı ağır bir gündemin beklediğini belirterek Biden’ın ABD’nin global liderliğini, en azından kaybolan yumuşak gücünü tekrar tesis etmeye çalışacağına ve önceliği Trump’ın neredeyse hasım ilan ettiği Avrupa Birliği’yle ilgilerin tamirine vereceğine dikkat çekti.
Yeşil mutabakat amaçları pek çok kesimde iş modellerini değiştirecek
“Küresel gündemin belirlenmesinde en kıymetli rolü oynayan ABD ve AB’nin, iklim değişikliği üzere bahislerde artık emsal konumları savunması bekleniyor” diyen Ömer M. Koç, AB’nin Yeşil Mutabakat amaçlarının kıymetinin altını çizdi ve kelamlarına söyle devam etti: “Bu bahis, pek çok kesimde iş modellerini kökten değiştirebilecek risk ve fırsatlarla karşımıza çıkacak. Gerekli dönüşümü süratle sağlayabilenler rekabette kıymetli avantajlar yakalayacak.”
İkinci koronovirüs dalgasıyla tekrar meskenlere kapanan Avrupa’da yılın son çeyreğinde önemli bir ekonomik daralma öngörüldüğünü kaydederek, “Avrupa Merkez Bankası, tahvil alım programı vasıtasıyla piyasalara pompalayacağı fon ölçüsünü geçtiğimiz günlerde 500 milyar Euro artırarak 1,8 trilyona yükseltti ve program mühletini de Mart 2022’ye kadar 9 ay uzattı. Bankanın yalnızca bu yıl Euro Bölgesi ekonomilerine sağladığı dayanak toplamda 3 trilyona ulaşmış oldu. Bu dertli devirde, AB Komisyonu’nun çabalarıyla şekillenen 750 milyar Euro’luk teşvik paketinin finansmanında ‘yeşil tahvillerin’ de kullanılacak olması, kelam konusu yenilikçi borçlanma araçlarının global piyasalardaki likiditesi açısından kıymetli bir gelişmedir. Daha da kıymetlisi, AB ülkeleri tarihte birinci kere mali transferler için ortak borçlanma yoluna gidiyorlar” dedi.
Çin pandemide büyük ekonomiler içinde en az sarsılan ülke oldu
Geçen sene ticaret savaşları, bu sene başında ise pandemi nedeniyle tekrar gündemin odağında olan Çin’in pandemi sürecinde tüm büyük ekonomiler içinde en az sarsılan ülke olduğunu hatırlatan Ömer M. Koç, yeni Amerikan idaresinin Çin’i sistemik düşman değil, rakip diye adlandıracağını düşündüğünü belirtti. Akabinde şu değerlendirmeleri yaptı: “Çin’in altın karşılığı yuan ile ödeme yapmayı taahhüt etmesi ve kripto para konusunda attığı süratli adımlar, hem doların rezerv para hâkimiyetini hem de ABD’nin SWIFT sistemi üzerinden tesis ettiği yaptırım gücünü sarsabilir. Bu, vaktinde Sovyetlerin denemeye bile cüret edemediği bir tutum.”
Pekin dünyayı iki kutba ayıracak bir hal içinde
“Kasım ayında 15 Pasifik ülkesinin imzaladığı dünyanın en büyük hür ticaret mutabakatı, Çin, Japonya ve Güney Kore’yi birinci defa bir ortaya getiriyor. Tedarik zincirlerini kuvvetlendirmeyi ve yeni e-ticaret kuralları oluşturmayı hedefleyen mutabakat, global iktisadın yüzde 30’unu kapsıyor“ diyen Ömer M. Koç, bu mutabakatın Çin’i yeni teknoloji standartları konusunda ön plana çıkaracağını söyledi. Pekin’in dünyayı hem finansal, hem teknolojik olarak iki kutba ayırabilecek bir meydan okuma içinde olduğuna dikkat çeken Ömer M. Koç, global güç çabasının temelinin ekonomik paylaşım olduğunu, lakin büyük savaşların ekonomik sebeplerden çıktığının söylenemeyeceğini hatırlatarak “Ne Birinci, ne de İkinci Dünya Savaşları, iktisadi sebeplerden ötürü patlak verdi” dedi.
ABD’nin İran’a yaptırımlarının hafifletilmesi müspet bir gelişme olacak
Ömer M. Koç, daha sonra Ortadoğu’daki, ülkemizi de yakından ilgilendiren gelişmeleri kıymetlendirdi ve ABD’nin İran’a yaptırımlarının hafifletilmesinin, Türkiye’nin bu ülkeyle olan ticareti açısından da müspet bir gelişme olacağını söyledi. Milletlerarası siyaset ve Türkiye dünyanın büyük ekonomilerindeki iktisadi ve siyasi gelişmeleri değerlendirdikten sonra Ömer M. Koç, Türkiye’nin memleketler arası alandaki pozisyonu ve stratejisine dair tahliller yaptı.
Rusya ile siyasi bağlantılarımızda belirsizliğin hâkim olmaya devam edecek üzere göründüğünü, Avrupa ile de Suriye siyaseti nedeniyle siyasi tansiyonun yükseldiğini belirten Ömer M. Koç, “Doğu Akdeniz’de, tarafı olmadığımız milletlerarası kontratlar öne sürülerek ve bizimle katiyyen istişâre edilmeksizin büyük ölçüde sınırlanmak istenen egemenlik haklarımızı, donanmamız vasıtasıyla savunma durumunda kaldık. Geçtiğimiz hafta gerçekleşen AB başkanlar doruğunda, bu sıkıntı nedeniyle ülkemize karşı açıklanan yeni yaptırımların çerçevesi dar tutuldu; lakin mart ayında yeni bir kıymetlendirme yapılacağı belirtiliyor” dedi.
Ömer M. Koç, Doğu Akdeniz’le ilişkili olarak Libya’da tarafı olduğumuz süreç ve Azerbaycan’ın Karabağ’daki operasyonu çerçevesinde uluslarası gündeme yeni başlıkların eklendiğini hatırlatarak şöyle devam etti: “ABD Kongresi’nde birçok sıkıntıda uzlaşamayan siyasetçiler, son periyotta ülkemize karşı verilen önergelerde adeta tek beden oluyorlar. Kongreden geçen savunma bütçesi maddesine eklenen ve hafta içinde CAATSA yaptırımlarının açıklanmasını da tetikleyen karar, bu tehlikeli ortak tavrın son manifestosudur. Alman ve Fransız dışişleri bakanlarının, The Washington Post’ta yayımlanan ve Biden’ın seçilmesinden duydukları memnuniyeti lisana getirdikleri makalelerinde, müstakbel lideri Türkiye’ye karşı ortak bir çizgi belirlemeye davet ettiklerini de telaş ile müşahede ediyoruz.”
Ömer M. Koç, daha sonra ekonomik alandaki gelişmelere dair değerlendirmelerini aktardı: “Pandeminin birinci dalgasıyla yılın ikinci çeyreğinde global ölçekte adeta duran ekonomik faaliyetler, hükümetlerin devreye aldığı büyük ölçekli nakdî ve mali dayanak programlarıyla haziran ayından itibaren süratle toparlandı. Fakat, son periyotta ikinci dalgayla birlikte tekrar sekteye uğrayan global iktisat, IMF varsayımlarına nazaran sene sonunda yüzde 4,4 küçülecek” diyen Koç, Türkiye iktisadında de seyrin emsal olduğunu belirterek şunları söyledi: “İkinci çeyrekteki yüzde 9,9’luk sert daralmanın akabinde, kamu bankalarının düşük faizli kredilerinin yarattığı iç talep patlamasıyla, üçüncü çeyrekte yüzde 6.7 büyüdük.”
Ömer M. Koç, dünya ve Türkiye’ye dair yaptığı tahlillerin akabinde Koç Topluluğu’nda 2020 yılı içinde yaşanan gelişmelere değindi. Topluluğun bu güçlü devirde inançla hareket etmesini sağlayan etkenlerin başında, son derece sağlıklı borçluluk oranı ve nakit yaratma kapasitesinin bulunduğunu belirtti. Toplumsal fay çizgilerindeki kırılmalar ve teknolojik gelişmelerin, memleketler arası siyaseti, iş birliğini ve ticareti ana sınırları şimdi belgisiz yeni bir istikrara gerçek değişime zorladığına dikkat çeken Ömer M. Koç, şunları söyledi: “’Ülkem varsa ben de varım’ diyen bir Topluluk olarak, kelam konusu belirsizlikler içinde tüm paydaşlarımız açısından emniyetli bir liman olmak için elimizden geleni yapmalıyız. Çünkü sahip olduğumuz ekonomik güç ve ülkenin en iyi yetişmiş insan kaynağını istihdam ediyor olmak, bize gurur verdiği kadar sorumluluk da yüklüyor.”
Örneğin, Yeşil Mutabakat ve tedarik zincirlerinin Batı’ya kayması üzere dinamiklerin sunabileceği fırsatlardan ülkemizin istifade etmesi ve bunlara ait risklerin en iyi halde yönetilebilmesi için, özel dalın fikir önderliğinin elzem olduğunun altını çizen Ömer M. Koç, Koç Topluluğu yöneticilerini bu bahislerde aktif olmaya davet etti. Bunun tüm paydaşlar nezdinde Topluluğun prestijinin pekişmesine yardımcı olacağını, yasal ve idari çerçevenin iktisadın gerçeklerine uygun şekillenmesine de hizmet edeceğini vurgulayarak “Bilhassa vurgulamak isterim ki, prestijimizin en değerli ögesi, ülkemizin geleceği olan gençlerimiz nezdindeki algımızdır. Koç Topluluğu olarak herkesten çok onların güvendiği, onların umutlarını besleyen ve ülkülerini gerçekleştirmelerini mümkün kılan ‘güvenilir bir paydaş’ olmak için elimizden geleni yapmaya çaba ediyoruz ve edeceğiz” dedi.
‘The Great Reset’ ve ‘purpose’ yaklaşımı
Ömer M. Koç, daha sonra, memleketler arası fikir platformlarının “The Great Reset” manifestosuyla tüm toplumsal paydaşlara hassas bir kapitalizm modeli önerdikleri 2020 yılında Koç Topluluğu’nun yaptıklarıyla, kurumsal kültürünün özünde bu yaklaşımın bulunduğunu ispat ettiğine değinerek dünyamızın hangi sıkıntılarına odaklanıldığını vurgulayan “purpose” kavramının ehemmiyetine dikkat çekti ve “Purpose odaklı bir strateji sadece toplumsal yarar sağlamaya hizmet etmekle kalmayacak, her geçen gün giderek daha fazla tüketici, tercihlerini bu hassasiyeti gözeterek yaptığından, ‘purpose tanımı’ markalarımızın kârlı büyümesi için de bir mecburilik haline gelecek” dedi.
Konuşmasını, eylül ayında kaybettiğimiz Suna Kıraç’ı anarak sürdüren Ömer M. Koç, onun “Ekonomik zorluklar aşılır, siyasi krizler çözümlenir, lakin çocukları harcanmış bir toplumu yine onarmak mümkün değildir” kelamını hatırlattı ve 2021 yılında memleketimin daha aydınlık ve müreffeh günler yaşaması tarafındaki temennisiyle kelamlarını sonlandırdı.
Bloomberg HT
