ABD’de Şükran Günü’nün akabinde gelen ve 1952’den bu yana Noel alışverişi döneminin başlangıcı olarak kabul edilen ‘Efsane Cuma’ (Black Friday) günleri pandeminin gölgesi altında yaşanıyor. Tüketicilerin pandemi devrinde fiziki perakende noktalarından uzak durması, evvelki yılların bilakis internet alışverişinin daha çok tercih edileceğine işaret etti. ABD’de kampanya periyodu 27 Kasım’da başlayacak.
Türkiye’de ise daha evvelki yıllarda olduğu üzere bu yıl da ‘Efsane Cuma’ pandeminin de tesiriyle e-ticaret yüklü olacak. Pandemi periyodunda artan e-ticaret kullanımının yanında ‘Efsane Cuma’ kampanyasının da tesiriyle lojistik ve siber güvenlik tarafında da kimi risklere dikkat çekiliyor. Bloomberg HT’ye konuşan kesim temsilcileri ‘Efsane Cuma’ kampanyasına hazırlandıklarını belirtirken, siber güvenlik şirketleri de mümkün risklere karşı hem şirketleri hem kullanıcıları uyardı.
ABD’de bu kere farklı bir ‘Efsane Cuma’ bekleniyor
Kovid-19 pandemisi bu yıl global ekonomiyi tesiri altına alırken tüketim kalıplarını da kökten değiştirdi. Pandemi kaynaklı karantina tedbirleri, alışveriş merkezlerinin kapatılması ve tüketicilerin meskene sıkışması perakendecileri olumsuz etkiledi.
Efsane Cuma yaklaşırken ABD’de tüketicilerin internet üzerinden alışveriş yapma eğiliminde olacağı öngörülüyor. Deloitte’un bir anketine nazaran tarihte birinci defa tüketiciler mağazalardan çok internet üzerinden alışveriş yapma eğiliminde.
ABD’de tatil devri internet alışverişlerinin toplamı bu yıl, Adobe Analytics’e nazaran 189 milyar doları bulacak. Bu da geçen yıla nazaran yüzde 33’lük artışla evvelki tüm rekorların kırılması manasına geliyor. Ayrıyeten bu iki yıllık artışın bir döneme sığdırılması demek.
Retail Metrics’in kurucusu ve lideri Ken Perkins, “Bu yılın eşi gibisi yok. Beşerler Efsane Cuma’da mağazalara girmeye hiç sıcak bakmayacak. Bu nedenle trafik görece ölçülü olacak. Bu tatil döneminde gel-al uygulaması çok derecede kıymetli olacak. Çevrim içi alışverişin son derece maksatlı olmasından ötürü plansız ve ani alım kararları azalacak.” dedi.
AVM’lerde mağazaları olan perakendeciler, tüketici davranışlarındaki pandemi kaynaklı süratli değişimle birlikte ABD’de en fazla etkilenen şirketler ortasında. Yönelim fizikî mağazalardan e-ticarete yanlışsız.
Fakat tüm bunlara rağmen aşı çalışmalarının umut vadeden sonuçları tüketicilerin AVM’lere dönmeye hazır olduğunun sinyalini veriyor olabilir.
Türkiye’de e-ticaret platformları kampanyalarına başladı
ABD’de farklı bir kampanya devri beklenirken Türkiye’de ‘Efsane Cuma’ kampanyaları e-ticaret platformlarında başladı. Kimi e-ticaret platformları 23 Kasım’da indirimli satışlara başlarken, fiziki perakende kanallarında da hazırlıklar tamamlandı.
Pandemi periyodunda tüketim talebinin bir ölçüde ertelenmesi ‘Efsane Cuma’ kampanyasına olan ilginin artacağı formunda bedellendiriliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın bilgilerine nazaran geçen yıl Kasım’ın son haftası ve Aralık’ın birinci haftasında internet üzerinden kartlı harcamaların meblağı 9,9 milyar TL’yi bulmuştu.
Bloomberg HT’ye kampanya periyodunu pahalandıran Silk and Cashmere CEO’su Ferhat Zamanpur, Black Friday hazırlıklarına Mart ayında başladıklarını ve 8 ay boyunca iyileştirebilecekleri noktalar üzerine çalıştıklarını lisana getirdi. “Türkiye’de geçen sene ‘Efsane Cuma’ cirosunun 6 milyar lira olduğunu belirten Zamanpur, bu sene bir evvelki yıla nazaran yüzde 45’lik bir artış beklendiğini kaydetti.
Lojistikte 2019’daki üzere bir tıkanma yaşanır mı?
Geçen yıl ‘Efsane Cuma’ günlerinde yaşanan yoğunluk kargo operasyonlarını da zorlamış, birçok aksaklık kaydedilmişti. Pandeminin internet alışverişinde getirdiği artışın yanında ‘Efsane Cuma’ kampanyasının da tesiriyle kargo operasyonlarında yoğunluk bekleniyor.
Bloomberg HT’ye değerlendirmelerde bulunan Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın sorun yaşanmaması için kampanya periyoduna hazırlandıklarını belirtti. Genel Müdür Ayyarkın, “Yoğun kampanya periyotlarında müşteri tecrübesini en iyi formda yönetebilmek için geçen yıl attığımız adımlardan birisi e-ticaret alanındaki kurumsal müşterilerimizin kampanya devri gönderi öngörülerini kampanya öncesinde alıp, buna nazaran ağır kampanya devri hazırlığımızı yapıyoruz.” açıklamasını yaptı.
Davet merkezi kapasitesini artırdıklarını söyleyen Genel Müdür Ayyarkın kampanya periyotlarında ekstra istihdam muhtaçlığına yönelik olarak da “Geliştirdiğimiz kurye rota optimizasyonu bu periyodu planlamakta epeyce yardımcı oluyor. Yeniden bu zamanlardaki gereksinimi, Esnaf Kurye üzere dönemsel tahlillerle karşılıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Siber güvenliğe dikkat ikazları
Lojistik ile birlikte siber güvenlik de kampanya günlerinde üzerinde odaklanılan hususların başında geliyor. Türkiye’de bu sene kimi e-ticaret platformlarına siber taarruzlar düzenlenmesi, kampanya günlerinde bu hususun daha da çok gündeme gelmesine neden oldu.
Yazılım şirketi Kaspersky, Efsane Cuma kapsamında düzenlenen kampanyalarla ilgili kullanıcılara ihtarlarda bulundu.
Şirketin açıklamasına nazaran, pandemi hasebiyle çevrim içi alışverişe tartı verilecek olması, makus niyetli kullanıcılara makûs hedefli yazılımları bulaştırmak, kimlik hırsızlığı yapmak ve kredi kartı bilgilerini çalmak için her zamankinden daha fazla potansiyel amaç sunuyor. Bilhassa tanınan markaların indirim kampanyalarını taklit eden, akla yatkın tasarlanmış kimlik avı dolandırıcılıkları neredeyse gerçeğinden ayırt edilemez hale geldi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Kaspersky Kıdemli Güvenlik Araştırmacısı Maher Yamout, “Alışveriş yapanların dikkat etmesi gereken en değerli ipucu gerçek olamayacak kadar iyi tekliflere dikkatle yaklaşmaktır.” diye konuştu.
Bloomberg HT
