İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, ABD’nin İran’a yönelik Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) yaptırımlarını geri getirmede başarısız olduğunu savunarak, “ABD, zorbalıkla muamele ederse bizden kesin bir karşılık alır.” dedi.
Başşehir Tahran’daki Bakanlar Konseyi toplantısının akabinde konuşma yapan Manevî, ABD’nin İran’a karşı hayata geçirdiği yeni yaptırımlara ait değerlendirmede bulundu.
ABD’nin son bir ay içinde kendi gücünün merkezi olarak gördüğü BMGK’da İran’a karşı 3 kere başarısızlığa uğradığını söz eden Manevî, “İran Cumhurbaşkanı olarak duyuru ediyorum: ABD, zorbalıkla muamele ederse ve BMGK kararlarını pratikte uygularsa muhakkak bizden kesin bir yanıt alacaktır. ABD, kararların geri geldiğini argüman ediyor ama kimse bunu kabul etmiyor.” diye konuştu.
“ABD bugün kesin olarak mağlubiyete uğramıştır”
ABD’nin tüm süreçlerde hezimete uğradığını ve milletlerarası topluluktan olumsuz cevap aldığını, klasik müttefiklerinin dahi yanında durmadığını lisana getiren İran Cumhurbaşkanı, şöyle konuştu:
“ABD, 2.5 yıldır İran’a karşı milletlerarası bir koalisyon meydana getirmeye ve BMGK yaptırımlarını tekrar yürürlüğe sokmaya çalıştı ama başarılı olamadı. Nükleer muahededen ayrıldığı günden bu yana kısa müddette AB’yi yanına çekeceğini ve İran’ın atacağı adımlarla yaptırımları geri getirmek için eline mazeret vereceğini düşünüyordu. İran’ı bunun için tahrik etti ama olmadı.”
“Bugün ülkemiz diplomasi tarihi için unutulmayacak bir gündür.” diyen Manevî, “ABD’nin İran’a yönelik azamî baskısı siyasi ve türel alanda ABD’nin azamî yalnızlaşmasına dönüşmüştür. İran’a karşı yalnızca bir yol vardır, o da İran halkının hukukuna hürmettir. İran’a karşı zorbalıkla muamele etmek isteyen başarısız olacaktır ve ABD bugün kesin olarak hezimete uğramıştır.” değerlendirmesinde bulundu.
BMGK’nın 13 üyesine teşekkür
ABD’nin İran’a silah satışını engelleme istikametindeki gayretlerinde da başarısız olduğunu kaydeden Manevî, İran’a takviye veren Rusya, Çin, AB ülkeleri ve BMGK’nın 13 üyesine teşekkür etti.
Nükleer mutabakatta kalan 5 ülkeye de seslenen Manevî, onların taahhütlerine bağlı kalması halinde kendilerinin de taahhütlerine bağlı kalacakları istikametindeki davetini yineleyerek kelamlarını şöyle noktaladı:
“Nükleer mutabakattaki birtakım taahhütleri askıya almamızın nedeni 4+1 ülkelerinin ekonomik alanda bize olumlu bir karşılık verememesidir. Siyasi ve hukuksal alanda iyi bir hal gösterdiler ama ekonomik alanda adım atmadıkları ya da atamadıkları için biz de nükleer mutabakattaki vaadlerimizi azalttık. Onlar taahhütlerine dönerse biz de döneriz.”
ABD idaresi, İran ile yapılan nükleer muahede kapsamında BMGK tarafından kaldırılan yaptırımları yine yürürlüğe soktuğunu açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran’ın nükleer muahedede belirtilen yükümlülüklere uymadığını savunarak, “Gösterilen ödünler tarih boyunca bu üzere rejimleri güçlendirmiştir.” tabirlerini kullanmıştı.
Pompeo, BMGK’nın 1696, 1737, 1747, 1803, 1835 ve 1929 sayılı kararlarında geçen tüm yaptırımları uygulayacaklarını kaydetmişti.
ABD daha evvel İran’ın, nükleer mutabakatta belirtilen uranyum stokunun 10 kat üzerine çıktığını ileri sürmüş, BMGK’yi de “buna göz yummakla” suçlamıştı lakin nükleer mutabakatın öbür tarafları müzakere yolunu seçmişti.
ABD muahededen çekilmişti
Nükleer muahede, İran’ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması gayesiyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in yanı sıra Almanya ve AB ile İran ortasında 2015’te imzalanmıştı.
ABD Lideri Donald Trump’ın idareye gelmesiyle Washington mutabakattan çekilmiş ve İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlamıştı. Mutabakatın başka taraflarından Washington’u durdurmasını isteyen lakin bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019’da nükleer muahedenin birtakım unsurlarını, 5 Ocak’ta da mutabakattan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.
ABD, BMGK’nın İran’a 13 yıldır uyguladığı ve 18 Ekim’de sona erecek silah ambargosunu yenilemek istiyor. Bu gayreti geçen ay başarısızlıkla sonuçlanan ABD, İran’ın nükleer mutabakat kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını münasebet göstererek kurulun 2231 sayılı kararı ile kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan mekanizmayı hayata geçireceği tehdidinde bulunmuştu.
İran ile birlikte muahedenin taraflarından AB, Rusya ve Çin ise ABD’nin İran ile yapılan nükleer mutabakattan 2018’de çekildiğini ve mutabakata taraf olmayan bir ülkenin yaptırımların yine devreye sokulmasına imkan veren mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini belirtiyor.
Bloomberg HT
