Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, Çin’den gelecek yatırımların Afganistan’ın yine inşasında kıymetli rol oynayacağını söyledi.
İtalyan LA Repubblica gazetesine verdiği röportajda, “Çin de dahil olmak üzere birçok ülke Afganistan’a yatırım yapma konusunda ilgili” diyen Mücahid, ülkeyi yine inşa etmek için Çin’in büyük yatırım projelerinin Afganistan iktisadı için çok değerli olduğunu belirtti.
Çin’in Afaganistan’ın Doğu Logar bölgesinde yer alan Mes Aynak bakır madenine halihazırda yatırım yaptığını ve Afganistan pazarına mahallî eserlerinin ihracını artırmayı hedeflediğini söyleyen Mücahid, “Afganistan Çin için iyi bir pazar” dedi.
Taliban’ın Afganistan idaresine gelmesinden şad olduklarını belirten Çin idaresi, ülkedeki mineral kaynaklarına erişmek ve Nesil ve Yol projesinin altyapı yatırımlarını ülke hudutları içerisinde genişletmeyi planlıyor.
CNBC’ye nazaran, Afganistan’da bulunan metal ve ender elementlerin pahası 2020 yılında 1 trilyon dolar ile 3 trilyon dolar ortasında bir yerde bulunuyordu.
Afganistan iktisadı çöküşün eşiğinde
Dış yardımlara dayalı Afganistan iktisadının Taliban idaresiyle büyük bir krize girmesi bekleniyor. Yalnızca birkaç hafta içinde besin fiyatlarında sert yükseliş, maaşların ödenmemesi ve nakit yokluğu sıkıntıları baş göstermeye başladı. Taliban, bankalardan para çekmeyi 200 dolar ile sınırladı. Birçok temel eserde iki kata varan fiyat artışı yaşandı.
ABD’nin 20 yıllık askeri varlığını sonlandırmasıyla ülkede tam denetimi sağlayan Taliban, milletlerarası toplumla uyumlu çalışma kelamı verse de şimdiden birçok dış yardım kesildi. Bu durum halihazırda kırılgan olan Afganistan iktisadının önündeki en büyük zorluklarından biri olarak öne çıkıyor.
Dış yardımlar kesildi
Dünya Bankası raporuna nazaran Afganistan bütçesinin dörtte üçü dış yardımlar tarafından finanse ediliyor. Dış yardımların toplamı 22 milyar dolarlık Afganistan iktisadının yüzde 40’ına muadil. Dış yardımların Taliban periyodunda devam etmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Halihazırda Biden idaresi Afganistan Merkez Bankası’nın 9,5 milyar dolarlık varlığını dondurdu. Avrupa hükümetleri kalkınma yardımlarını askıya aldığını duyurdu. IMF de ülkenin SDR imkanlarına erişme hakkını iptal etti. Birçok Batılı ülke Taliban idaresindeki Afganistan’a yaptırım daveti yaptı.
Çin’in niyeti var fakat adımı yok
Analistler, Batılı ülkelerin yokluğunda Çin’in boşluğu doldurabileceğini belirtiyor. Çin’den bir müddettir Afganistan’ın 1 ila 3 trilyon dolar seviyesinde olan maden varlıklarına yönelik yatırım açıklamaları yapılıyor. Bununla birlikte birkaç yıldır lisana getirilen bu niyete karşılık şimdi kayda kıymet bir gelişme gözlenmedi.
Bloomberg HT
