Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Doğal Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Kurulunda kabul edildi.
Kurulda kabul edilen teklifle, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na, kurulması öngörülen tasarruf finansman faaliyetine ait yapı ve süreçlerin daha iyi anlaşılabilmesi için “organizasyon ücreti”, “tahsisat”, “tasarruf finansman faaliyeti” ile “tasarruf fon havuzu” üzere kavramlar eklenecek.
Bu kapsamda “tertip fiyatı“, müşterilerin tasarruf finansman mukavelesi kapsamında tasarruf periyoduna ait olarak tasarruf finansman tertibi ve tasarruf fon havuzunun idaresi karşılığında ödeyecekleri meblağı tanımlayacak.
“Tahsisat“, tasarruf finansman kontratı uyarınca, tahsisata hak kazanılmasına ait şartların yerine gelmesi kaidesiyle müşterinin tasarruf birikimlerinin ve kontrat kapsamında taahhüt edilen finansman meblağının müşterinin, mirasçısının yahut vekilinin konut yahut taşıt edinmesi hedefiyle satıcı pozisyonundaki üçüncü şahıslara hesaben ödenmesini kapsayacak.
“Tasarruf finansman faaliyeti”, bir kontrat kapsamında evvelden belirlenen şartların gerçekleşmesi kuralıyla konut yahut taşıtın edinimi için faizsiz finansman asıllarına nazaran makul bir mühlet tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların idaresini içerecek.
“Tasarruf fon havuzu” ise belli bir periyotta tasarruf finansman şirketi nezdindeki birikmiş tasarruflar ve finansman geri ödemelerinden oluşan meblağlar ile ihtiyat fonu meblağı toplamından, tahsisat olarak verilmiş fiyatlar ile tasarruf geri ödemelerinin düşülmesinden sonra kalan meblağı tanımlayacak.
Tasarruf finansman şirketlerinin, kontrol ve nezarete elverişli, faaliyetlerini emin ve emniyetli biçimde icra edebilecek, bölümde itimat ve istikrara ziyan vermeyecek bir paydaşlık yapısına, iyi idareye, kâfi mali güce, gerekli tertip yapısına sahip olması amaçlanıyor. Bu kapsamda kelam konusu şirketlerin kuruluş müsaadeleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) en az 5 üyesinin birebir istikametteki oyuyla verilecek.
Minimum sermaye meblağı 100 milyon lira olacak
Tasarruf finansman şirketlerinin minimum sermaye meblağı 100 milyon lira olarak düzenlenecek ve BDDK’ye muhakkak standart ve sınırlamalar getirme yetkisi verilecek.
Tasarruf finansman şirketleri sırf konut yahut taşıt ediniminden doğan borçları finanse edebilecek. Bu şirketler, tasarruf finansman mukaveleleri dışında finansman sağlayamayacak ve sırf yurt içinde tescil edilmiş konut yahut taşıt alımlarını finanse edebilecek.
Tasarruf finansman şirketlerinin birleşme, periyot, bölünme ve iradi tasfiyeleri; BDDK’nin kontrolünde, mevcut yükümlülüklerini yerine getirebileceğine ait bir plan sunması, müşterilerine olan finansman yükümlülükleri dahil olmak üzere tüm yükümlülüklerinin yerine getirilmesi kaidesiyle gerçekleşebilecek. Bu şirketler, tasfiye sürecinde yeni müşteri edinemeyecek, sunulan plana uyulmaması yahut kelam konusu süreçlerin müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratacağının tespiti halinde BDDK kararıyla iradi tasfiye müsaadesi iptal edilecek.
Şirketlerin etkin kalitesinin ve gelir-gider istikrarının bozulması münasebetiyle öz kaynaklarının faaliyetlerin emin biçimde yürütülmesine mani olacak formda bozulması ya da şirket idarelerinin basiretsizliği nedeniyle maruz kalınan risklerin kıymetli ölçüde artması yahut mali bünyeyi zayıflatabilecek biçimde ağırlaşması hallerinden birinin BDDK’ce tespit edilmesi halinde şirketten ek önlemler alması istenebilecek.
Tasarruf finansman şirketleri, tasfiyeleri halinde tasarruf sahiplerine ödenmek üzere, tahsil ettikleri tertip fiyatlarının binde beşini gelir hesaplarından ayırmak zorunda olacak. BDDK, bu oranı firma bazında üç katına kadar artırmaya ve uygulanmasına ait metot ve temelleri belirlemeye yetkili olacak.
Müşteriye cayma ve mukavelede fesih hakkı
Kanun teklifiyle Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na, “tasarruf finansman sözleşmesi” başlıklı husus eklenecek.
Unsurla, tasarruf finansman mukavelesinin kapsamı belirlenecek. Müşteri, mukavele imzalanmasını takip eden 14 gün içinde rastgele bir münasebet göstermeksizin cayma hakkına sahip olacak. Bu durumda iştirak bedeli dahil tüm tasarruf geri ödenecek.
Müşteri, tasarruf finansman mukavelesinin tasarruf devri bitimine kadar kontratta fesih hakkına sahip olacak. Bu kapsamda iştirak bedeli şirkette kalacak, öbür tasarrufları geri ödenecek.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’na, tasarruf finansman faaliyetinin kapsamını belirleyen husus eklenecek. Bu kapsamda şirket fon havuzunu kendi operasyonel hesaplarından ayırmak zorunda olacak. Fon havuzundaki paralar maksadı dışında kullanılamayacak ve haczedilemeyecek. Şirketler, faizsiz asıllara nazaran faaliyet gösterecek.
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğinin ismi “Finansal Kurumlar Birliği” olarak değiştirilecek ve varlık idare şirketleri ile BDDK nezaret ve kontrolüne tabi başka kuruluşlardan uygun görülenler Birliğe üye olabilecek.
Teklifle, tasarruf finansman müşterilerinin kontrat fesih ve mukaveleden cayma haklarını kullanmaları durumunda birikimlerinin iade edilmesini engelleyen şahıslara yönelik ve zimmet kabahati işleyen tasarruf finansman şirketi yönetici ve mensuplarına yönelik isimli ceza kararları de düzenleniyor.
Bu kapsamda cayma ve mukavele fesih hakkına muhalif süreç yapılması halinde, 62 bin liradan az olmamak üzere karşıtlık oluşturan süreç fiyatının 5 katına kadar, “tasarruf finansman sözleşmesi” kapsamında karşıt süreç yapılması halinde ise 25 bin liradan 50 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
Gerekli müsaadeleri almadan tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan bireyler, 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Teklife nazaran, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) ilgili Cumhuriyet Başsavcılığını muhatap talebi üzerine, sulh ceza hakimince, dava açılması halinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin faaliyetleri ve reklamları süreksiz olarak durdurulacak, ilanları toplatılacak.
Bu karşıtlıkların internet ortamında gerçekleşmesi halinde BDDK tarafından içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesi kararı verilebilecek. Karar uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumuna gönderilecek.
Müsaadesiz tasarruf finansman faaliyetinde bulunan şirketler hakkında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Şurası tasfiye kararı verebilecek.
Alınması gereken müsaadeleri almaksızın tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan şahıslar, 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Teklifle, Kanuna “Tasarrufların çekilmesini engellemek” başlıklı yeni bir unsur ekleniyor.
Mukavele imzalanmasını takip eden 14 gün içinde cayma hakkını kullanan müşteriye tertip fiyatı dahil, aldığı fiyatın tamamını 14 gün içinde iade etmeyen, fesih hakkını kullanan müşteriye belirlenen müddet içinde toplam birikim meblağını iade etmeyen yahut mukaveleyi tek taraflı fesheden şirketler, 6 aydan 2 yıla kadar mahpus ve 500 güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Zimmete 6 yıldan 12 yıla kadar mahpus geliyor
Kendisine devredilmiş, müdafaa ve nezaretiyle yükümlü olduğu para, para yerine geçen evrak, senet yahut öbür malları kendisinin ya da oburunun zimmetine geçiren tasarruf finansman şirketi idare heyeti lider ve üyeleri ile başka mensupları, 6 yıldan 12 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacakları üzere tasarruf finansman şirketinin uğradığı ziyanı tazmine mahkum edilecekler.
Kabahatin, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde faile 12 yıldan az olmamak üzere mahpus ve 20 bin güne kadar isimli para cezası verilecek. Fakat, isimli para cezasının ölçüsü tasarruf finansman şirketinin uğradığı zararın 3 katından az olamayacak. Meydana gelen zararın ödenmemesi halinde mahkemece resen ödettirilmesine hükmolunacak.
Faaliyet müsaadesi kaldırılan bir tasarruf finansman şirketinin idare ve kontrolünde olan ortaklarının, şirketin çalışmasını tehlikeye düşürecek biçimde menfaatlerine kullandırarak, tasarruf finansman şirketini ziyana uğratmaları zimmet olarak kabul edilecek. Bu fiilleri işleyenler hakkında 10 yıldan 20 yıla kadar mahpus ve 20 bin güne kadar isimli para cezasına hükmolunacak. Lakin, isimli para cezasının ölçüsü tasarruf finansman şirketinin uğradığı zararın 3 katından az olamayacak. Meydana gelen zararın müteselsilen ödettirilmesine karar verilecek.
Soruşturma başlamadan evvel, zimmete geçirilen para yahut para yerine geçen evrak, senet yahut öbür malların motamot iade edilmesi yahut uğranılan zararın büsbütün tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilecek.
Kovuşturma başlamadan evvel, istekli olarak, zimmete geçirilen para, para yerine geçen evrak, senet yahut öbür malların motamot iade edilmesi yahut uğranılan zararın büsbütün tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilecek. Bu durumun karardan evvel gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilecek.
Zimmet hatasının konusunu oluşturan para, para yerine geçen evrak, senet yahut öbür malların pahasının azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilecek.
İstenen tedbirleri almayan şirketlerin faaliyet müsaadesi iptal edilecek
Tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin faaliyet müsaadesi, şirket tarafından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca istenen tedbirlerin alınmaması yahut alınan tedbirlere karşın sıkıntıların Kurumca verilen uygun mühlet içinde giderilememesi ya da bu önlemlerin alınması durumunda dahi sonuç alınamayacağının Kurumca belirlenmesi durumunda, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Şurasının en az beş üyesinin birebir taraftaki oyuyla alınan kararla iptal edilecek.
Teklifle, Finansal Kiralama, Faktoring Ve Finansman Şirketleri Kanunu’na “Tasarruf finansman şirketinin faaliyet müsaadesinin kaldırılması ve tasfiyesi” başlığı altında yeni bir husus ekleniyor.
Buna nazaran, likidite seviyesinin sürdürülememesi, sürdürülemeyeceğinin anlaşılması, likidite hesaplamasının emniyetli halde gerçekleştirilememesi, kasıtlı olarak likiditenin yanlış hesaplanması, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca alınması istenen önlemlerin verilen müddet içerisinde alınmaması, bu önlemler kısmen yahut büsbütün alınmış olmasına karşın mali bünyenin güçlendirilmesine imkan bulunmadığının yahut bu önlemler alınmış olsa dahi mali bünyenin güçlendirilemeyeceğinin tespit edilmesi halinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Şurası, en az 5 üyesinin birebir taraftaki oyuyla alınan kararla şirketin faaliyet müsaadesini kaldırmaya ve tasfiyesine karar vermeye yetkili olacak.
Finansal Kurumlar Birliğine üye olma mecburiliği geliyor
Tasfiyesine karar verilen şirketlerde müşterilerin kontratlarda yer alan finansman kullanma hakları uygulanmayacak.
Tasfiyesine karar verilen şirketler, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca atanacak en az 3 kişilik tasfiye kurulu tarafından genel kararlara nazaran tasfiye edilecek. Tasfiye komitesi üyeleri, Kurum ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından bildirilecek üyelerden oluşacak.
Tasfiyesine karar verilen şirket tarafından alınan tescile tabi tüm kararlar, tasfiye komitesinin talebi üzerine noter onayı koşulu aranmaksızın ticaret sicil müdürlüklerince harca ve hizmet bedeline tabi olmaksızın tescil ve ilan edilecek. Şirketin genel şurasının yetkileri, tasfiye kurulu tarafından kullanılacak. Bu şirketle ilgili olarak tasfiye komitesi tarafından açılan dava, istinaf, temyiz ve takip üzere yargı süreçleri harçtan muaf olacak.
Mevzuatta Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğine yapılmış olan atıflar Finansal Kurumlar Birliğine yapılmış sayılacak. Kanunun yürürlüğe girmesinden evvel faaliyet müsaadesi almış olan varlık idare şirketleri, bu fıkrayı ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, Birliğe üye olmak zorunda olacak.
Şirketler, bir ay içinde BDDK’ye başvurmak zorunda
Teklifle, Kanuna tasarruf finansman şirketlerinin intibak sürecine ait süreksiz husus ekleniyor. Bu unsur yürürlüğe girdiği tarihte tasarruf finansman faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna müracaatta bulunmak zorunda olacak.
Müracaat sırasında durumlarını en geç altı ay içinde Kanun kararlarına uygun hale getireceklerine yahut müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunmak zorunda olan tasarruf finansman faaliyeti yürütenler, bu planın uygun görülmesi halinde gereken süreçleri planda belirlenen mühletler içerisinde yerine getirecekler.
Kuruma müracaatta bulunmaksızın tasarruf finansman faaliyetinde bulunmaya devam edenler hakkında müsaadesiz faaliyette bulunanlara yönelik cezalar uygulanacak.
Altı aylık müddet, kanun kararlarına ahenk sağlanmasına ait ek bir plan sunulması ve kelam konusu planın Heyetçe uygun görülmesi halinde altı ayı geçmemek üzere uzatılabilecek. Ayrıyeten Konsey, intibak müddetini altışar ayı geçmemek üzere iki kere daha uzatmaya yetkili olacak.
Kuruma müracaatta bulunanlardan, bağımsız kontrolden geçmiş mali tablolarına nazaran varlıkları yükümlülüklerini karşılayamayacağı tespit edilenler ile durumlarını öngörülen müddet içerisinde bu Kanun kararlarına uygun hale getirmeyenler yahut sunduğu plan Heyet tarafından kâfi görülmeyenler hakkında Şura, tasfiyesine karar verebilecek.
İntibak eden şirketlerin, kanunun yürürlük tarihi öncesinde akdettikleri tasarruf finansman faaliyeti kapsamındaki kontratlar bu Kanun ve ilgili mevzuat kararlarına nazaran tadil olduktan sonra uygulanmaya devam olunacak. Lakin bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlük tarihinden evvel düzenlenen kontratların finansman konusu değiştirilemeyecek.
İpotek süreçleri, tapu müdürlüklerinde tapuya tescil olunacak
Şirketleri tarafından müşterilere sağlanan yahut sağlanacak finansmana karşılık teminat gösterilen taşınmazların ipotek süreçleri, tarafların istemi halinde, imzalanan tasarruf finansman mukavelesine istinaden tapu müdürlüklerinde tapuya tescil olunacak.
Müsaadesiz bankacılık faaliyetinin internet aracılığıyla işlenmesi halinde Kurum tarafından içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
Teklifle, kanunun ismi, “Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu” formunda değiştiriliyor.
Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan eser yahut hizmetlerde tüketiciden faiz ve tasarruf finansman kontratları kapsamında alınan tertip fiyatı dışında alınacak her türlü fiyat, komite ve masraf tipleri ile bunlara ait adap ve asıllar Bakanlığın görüşü alınarak, tüketiciyi koruyacak formda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenecek.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun tüm düzenlemeleri tarafından tasarruf finansman şirketlerini de kapsayacak.
Öte yandan AK Parti milletvekillerinin önergesiyle kanun teklifine yeni unsur ihdas edildi.
Buna nazaran, finansal kiralama ve finansman şirketleri için getirilen taban ödenmiş sermaye fiyatının 50 milyon lira olmasına ait karara intibakın sağlanabilmesi maksadıyla şirketlere, unsurun yürürlük tarihinden itibaren altı aylık mühlet veriliyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti tarafından uygun görülmesi halinde bu müddet altı ayı geçmemek üzere uzatılabilecek.
Bu müddetlerde taban ödenmiş sermayelerini artırmayanların faaliyet müsaadeleri iptal edilecek.
Bloomberg HT
