Kasım ayının başından bu yana Türkiye iktisadında yaşanan gelişmeler piyasalarda tüm dikkatlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Kasım toplantısına çevrilmesine yol açtı.
TCMB’nin son toplantısından bu yana iktisat idaresinde esaslı değişiklikler yaşanırken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iktisatta yeni periyoda ait iletileri da piyasa aktörleri tarafından epey kritik bulundu. Tüm bu gelişmelerin akabinde piyasaların Türkiye’de para siyasetine ait beklentileri neredeyse 180 derece değişti.
İşte TCMB’nin Kasım toplantısına giderken bilmeniz gereken gelişmeler…
Yeni iktisat iletileri, yeni bakan, yeni TCMB Lideri
TCMB’nin son toplantısından bu yana en çok konuşulan mevzu iktisat idaresindeki değişiklikler oldu. Evvel 7 Kasım tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla Murat Uysal TCMB başkanlığından alınarak yerine eski maliye bakanlarından Naci Ağbal atandı. Pazar günü ise Berat Albayrak Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istifa ettiğini açıkladı. Hafta başında Albayrak’ın istifası kabul edildi ve Albayrak’ın yerine TBMM Plan ve Bütçe Komitesi Başkanlığı misyonunu yürüten Lütfi Elvan atandı.
Ağbal TCMB Lideri olarak birinci yazılı açıklamasında fiyat istikrarı temel hedefi doğrultusunda tüm siyaset araçlarının kararlılıkla kullanılacağını söyledi. Ağbal’ın atanmasının akabinde piyasalarda 19 Kasım öncesi inanılmaz bir toplantı olabilir mi sorusu vardı. Ama Ağbal yazılı açıklamasında gelişmelerin 19 Kasım’daki toplantıda değerlendirileceğini vurguladı.
İktisat idaresinde yaşanan bu değişikliklerin akabinde Salı günü gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AK Parti küme toplantısında vereceği bildirilere çevrildi. Erdoğan iktisatta yeni bir periyoda girildiğini işaret ederken, enflasyonla uğraş vurgusu yaptı. Erdoğan gerekirse acı reçetenin uygulanacağını belirtti. Piyasalar bu iletileri olumlu algıladı ve Türk varlıklarında ralli görüldü. Türk Lirası dolar karşısında rekor düzeyden yüzde 10 düşüş gösterdi.
Kaynak: Bloomberg HT Araştırma Departmanı
Beklentiler 2 yılın en sert faiz artışının olacağı tarafında
Bu gelişmelerin akabinde yerli ve yabancı çabucak hemen tüm piyasa aktörlerinde beklentiler değişti.
Bloomberg HT Araştırma Departmanı’nın 20 ekonomistin iştirakiyle düzenlediği ankete nazaran bankanın Kasım toplantısında 475 baz puan faiz artışıyla siyaset faizini yüzde 15’e çekmesi bekleniyor. Ekonomistlerin beklentilerinin gerçekleşmesi durumunda bu, 2018 yılının Eylül ayında yapılan 625 baz puanlık faiz artışından sonra yapılmış en yüksek faiz artışı olacak.
Bloomberg HT’nin anketinde en düşük faiz artışı beklentisi 200 baz puan olurken, en yüksek artış beklentisi 550 baz puan oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları sonrası değerlendirmelerde bulunan yabancı kurumlar da TCMB’den faiz beklentilerini güncelledi. Barclays, Goldman Sachs ve Deutsche Bank üzere kurumlar Kasım’da 475 baz puanlık faiz artışı beklerken, Türk Lirası krediler ve iç talep büyümesinde olağanlaşma olduğunu belirten Morgan Stanley 150 baz puanlık artışın kâfi olacağını belirtti.
Oynaklık arttı, opsiyon uzmanları farklı senaryolara hazırlandı
İktisat idaresinde değişimle birlikte beklentilerin de değişmesi Türk Lirası’nda oynaklığın artmasına yol açtı. Dolar/TL ‘de süreç aralığı 20 ayın tepesini gördü. Yaz saati uygulaması münasebetiyle Avrupa ile saat farkının artması da oynaklığa dayanak oldu. Öncesinde 14’te yani TCMB’nin karar saatinde kapanan haftalık dolar/TL opsiyonları, saat farkı hasebiyle 15’e kaydı. Böylece haftalık/TL opsiyonları TCMB’nin karar saatini de içine aldığından oynaklık arttı.
Bununla birlikte opsiyon uzmanları yeni lider Naci Ağbal’ın birinci faiz kararı öncesi, faiz artışı beklentilerinin yüksek olduğu devirde farklı senaryolara da hazırlandı
Türk Lirası’nda bir günlük fiyat değişimine karşı hedge maliyetleri Mart 2019’dan bu yana en yüksek düzeye yükseldi.
Siyaset faizi sabit, yüklü ortalama fonlama maliyeti yükselişte
19 Kasım toplantısına giderken Türkiye’de Ağustos’ta başlayan ve farklı para siyaseti araçları üzerinden uygulanan sıkılaşma ivmesi sürdü. TCMB Eylül toplantısında 200 baz puanlık artış ile siyaset faizini yüzde 10,25 düzeyine çıkarmıştı. Böylece iki yılın akabinde birinci defa faiz artışı kararı alınmıştı. Banka Ekim toplantısında ise siyaset faizini sabit tutarken para siyaseti operasyonel çerçevesinde değişikliğe giderek Geç Likidite Penceresi süreçlerinde uygulanacak Merkez Bankası borç verme faiz oranı ile gecelik borç verme faiz oranı ortasındaki farkın 300 baz puan olarak belirlenmesine karar vermişti.
Bu adımların akabinde TCMB’nin kullandığı tüm faizlerin ortalaması alınarak hesap alınarak oluşturulan yüklü ortalama fonlama maliyeti yükseliş kaydetti. 18 Kasım itibariyle yüklü ortalama fonlama maliyeti yüzde 14,80 oldu.
Enflasyon beklentilerindeki bozulma sürdü
Para siyasetinde farklı araçlarla uygulanan sıkılaşmaya karşın enflasyon beklentilerindeki bozulma devam etti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Kasım ayı Beklenti Anketi’ne nazaran yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 12,47 oldu. Bir evvelki ankette bu beklenti yüzde 11,76 seviyesindeydi.
12 ay sonrası TÜFE beklentisi bir evvelki anket periyodunda yüzde 10,53 iken, bu anket devrinde yüzde 10,77 oldu. 24 ay sonrası TÜFE beklentisi ise birebir anket periyotlarında sırasıyla yüzde 9,05 ve yüzde 9,20 olarak gerçekleşti.
Erdoğan toplantı öncesinde son iletisinde yüksek faizi eleştirdi, enflasyonla uğraş vurgusu yaptı
Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan TCMB toplantısı öncesi gelen son açıklamada enflasyonla çaba vurgusu öne çıktı. Erdoğan birebir konuşmasında yüksek faiz eleştirisi de yaptı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) İktisat Şurası’na katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Yatırımcılarımızı yüksek faizlere ezdirmemeliyiz” sözlerini kullandı. Enflasyonla gayretin en kıymetli öncelikleri olduğunu belirten Erdoğan amaçlarının enflasyonu tek haneli düzeylere ulaştırmak olduğunu söyledi.
Bloomberg HT
