HANDE BERKTAN
2020 yılında tüm dünyanın ve Türkiye’nin içinde bulunduğu salgın sürecinde dijitalleşme, dayanıklılığın ve sürdürülebilirliğin temeli oldu. Bilişim bölümü pandemide tüm kesimleri destekleyen kıymetli bir pozisyonda yer aldı. Uzaktan çalışma mühletince kullandığımız araçlar, temassız ödeme metotları, eğitim altyapıları, e-ticaret hizmetleri her alanda öne çıktı. Çalışma hayatı, eğitim ve alışveriş durma noktasına gelmediyse burada bilişim teknolojileri bölümünün değerli rolü var.
Türkiye’de bilişim dalının tahlili, elektronik ticaretin gelişimini ve bilişim kesiminin önünü açacak olan teknolojik atağa dair sorularımı yanıtlayan Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Lideri Erman Karaca Bloomberght.com için değerlendirmelerde bulundu.
“KBT teknolojileri olmasa iş, eğitim ve toplumsal ömürde kırılmalar olurdu’’
TÜBİSAD Bşk. Erman Karaca, bilişim kesiminin bugün ticari hayattan eğitime sürdürülebilirlik açısından kritik ehemmiyetini, “Sektörün Türkiye’nin büyümesine rakamsal katkısını direkt tabir edemesek de dolaylı katkısının çok büyük olduğunu söyleyebiliriz. Sayılardan daha kıymetlisi pandemide bilişim dalı bir muhtaçlık olmaktan çok sürdürülebilirliğin vazgeçilmezi olarak ortaya çıktı. Bilgi ve irtibat teknolojilerinin sağladığı imkanlar olmasa eğitimden iş ömrüne, toplumsal irtibattan tedarik zincirine kadar birçok yaşamsal alanda kırılmalar görebilirdik’’ formunda özetledi.
“Kurdaki dalgalanma bilgi teknolojilerine yatırımları olumsuz etkiledi’’
İktisatta belirsizlik ve kurdaki dalgalanmaların şirketlerin bilgi ve bağlantı teknolojileri yatırımlarını olumsuz etkilediğini belirten TÜBİSAD Bşk. Karaca “Sektörün 2020 yılını kıymetlendirecek olursak, pandemi nedeniyle yavaşlama tüm hayatımızı, üretimi ve ticareti etkilediği için yatırımların ve bilgi teknolojileri (BT) bölümü harcamalarının etkilenmemesi beklenemezdi. Tüm dünyada emsal bir süreç yaşanırken doğal olarak artan talebe karşılık verilmesi zorlaştı ve tedarik kısıtlamaları yaşandı. Düşen iş hacmi nedeniyle birtakım yatırımlar dururken, ofisten çalışma ortamının yarattığı zorluklar, konuttan çalışma ve tahsil başta olmak üzere birçok alanda BT yatırımlarının çoğalmasına neden oldu. Bilhassa BT donanım pazarı, meskenden çalışma ve eğitim ile yüksek oranda büyürken irtibat teknolojilerinde büyüme daha düşük oldu. İktisattaki belirsizlik ve süratle ve dalgalanan döviz kurları büyük işletmelerin bilgi teknolojileri ve bağlantı teknolojileri yatırımlarında ertelemelere neden oldu. Kamu alımlarında geçmiş yıla oranla daha düşük performans yaşandı.
Bu süreçte, çalışma hayatının, eğitimin, tedarik zincirlerinin ve daha birçok kavramın dijitalleşmesi yeni teknolojilere yatırımı ve talebi artırdı. Bu türlü devirler için şirketlerimiz her vakit hazırlıklı olmalı ve dijital dönüşüm yatırımlarını, çevik ve stratejik bir planlama çerçevesinde gerçekleştirmelidir. Tüm bu gelişmelerin önümüzdeki periyot bölüm büyümesine olumlu tesir edeceğini düşünüyoruz. Öteki taraftan 2020 yılı öncü datalarına nazaran kurumsal pazar segmentinin geliştiğini, KOBİ segmentinde ve finans kesiminde tıpkı gelişmenin yaşanmadığını öngörebiliyoruz’’ dedi.
“5G, yeni teknoloji alanlarının gelişimini sağlayacak’’
5G’nin bilgi teknolojilerinde ve istihdamda yeni alanların önünü açacağını lisana getiren Erman Karaca ’’Ürünler bazında değerlendirdiğimizde bilhassa taşınabilir aygıt satışlarında artış olduğunu söyleyebiliriz. COVID-19 salgını nedeniyle dizüstü bilgisayar, tablet, süratli internet irtibatı üzere eser ve hizmetlerin yükselişini görebiliyoruz. Elbette bu trende bağlı olarak online toplantı araçları ve güvenlik eserlerine yönelik talebin arttığını da gözlemliyoruz. Artan internet trafiği ve bulut bilişim gereksinimleri doğrultusunda bilgi merkezi muhtaçlıkları da artıyor. Buna bağlı olarak ağ sürekliliği, depolama, sunucu, yedekleme üzere hizmet segmentlerinde de artış kelam konusu. Kesime ait elimizdeki en son bilgiler, TÜBİSAD’ın geçen yıl yayınladığı 2019 raporuna ait bilgilerdir. Buna nazaran Türkiye’de Bilgi ve Bağlantı Teknolojileri toplam kesim büyüklüğü TL bazında yüzde 14 büyüme ile 152,7 milyar TL’lik hacme ulaşmıştı. 2020 yılını yorumlarken bu yılı COVID-19 sonrasında hızlanan dijitalleşme ışığında yeni olağanın bir başlangıcı gözüyle kıymetlendirmemiz hakikat olacaktır. 2020 yılı bilgilerini de mayıs ayında açıklayacağız.2021’de en çok finansman maliyetlerinin artacağını ve bunun da her iş modelinde tesirini göstereceğini iddia ediyoruz.
2021’in en değerli gündem hususu teknoloji girişimciliği olmalı. Yeni istihdam, bilhassa katma kıymetin daha yüksek olduğu yazılım geliştirme ve bilişim hizmetleri bölümlerinde, data tabanı uzmanı, iş analisti, bilgi teknolojileri güvenliği, yazılım mühendisi/uzmanı, e-ticaret uzmanı, data ve bilgi idaresi, iş zekâsı uzmanı, IT işe alım uzmanı ve dijital pazarlama alanlarında sağlanabilir’’ dedi.
“Yazılım ihracat gelirleri 3 milyar doları aştı’’
Ticaret Bakanlığının datalarına nazaran yazılım ve yazılım hizmetlerinde 3 milyar doları aşkın ihracat sayısını yakalamış bulunmaktayız. Yazılım ihracat gelirlerine dair Karaca ‘’İmalat, yazılım ve bilişim kesimlerinin birlikte hareket etmesini sağlayacak olan İhtisas Özgür Bölgeleri projesi; işbirliği imkânlarını artırması ve firmaların global ticaretten çok daha fazla hisse almalarının yolunu açması bakımından epey değerlidir. Hem tüm bölümlere sağladığı yüksek katma kıymet hem de ihracat potansiyeli düşünüldüğünde yazılım bölümü çok stratejik. Yazılım dalının hizmet ihracatı hissesi 2015 yılından bu yana artış gösteriyor ve toplam BİT ihracatının %85’ini oluşturuyor lakin küresel yazılım ekosisteminde hak ettiğimiz hissesi şimdi alabilmiş durumda değiliz’’ açıklamasını yaptı.
“Türkiye’nin teknolojik atak paketine gereksinimi var’’
Bilişim teknolojilerinin önünü açacak siyasetlere dair Karaca, “2021’in en kıymetli gündem hususu teknoloji girişimciliği olmalı. Türkiye’nin teknolojiyi ithal eden değil, üreten ve ihraç eden olması gerekiyor. Bu harikulâde salgın devri hangi kesimleri temelden olumsuz etkilediyse, o bölüme hizmet veren yerli yazılım ve bilişim şirketlerini de birebir boyutta olumsuz etkiledi ve yakın gelecekte de etkilemeye devam edecek. Salgının ekonomimizde yaratmış olduğu tahribatın telafisinde para ve maliye siyasetleri kadar teknoloji siyasetleri da kıymetli olacak. Türkiye’nin önemli bir teknolojik atak paketine gereksinimi var. Bu türlü bir paket ile finansal piyasalara çok olumlu bir ileti verilerek yatırımcı itimadı oluşturulabilir. Ayrıyeten salgın nedeniyle güç duruma olan KOBİ’lere değerli bir dayanak sağlanmasının yanında ekonomik ve toplumsal hayatın olağana dönmesi hızlanabilir. En kıymetlisi dijital donanım ve yazılım altyapısının güçlendirilmesiyle ekonomik ve sıhhat sistemi güçlendirilebilir ve salgın üzere istenmeyen durumlara hazırlıklı olma imkânını tanıyabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Elektronik ticarette taşınabilir tesiri
Gelirinin büyük kısmını online satışlardan elde edenler bu krizden daha az etkilendi. Salgının tesirinin her geçen gün artırmasıyla birlikte her kesimden markalar kimi fizikî mağazalarını kapatarak hizmetlerini online olarak vermeye başladı.
T.C. Ticaret Bakanlığı E-ticaret Bilgi Platformu datalarına nazaran, e-ticaret hacmi 2020 yılının birinci altı ayında 91,7 milyar TL’ye ulaştı. 2019 yılı ile 2020 yılının birinci altı ayı karşılaştırıldığındaysa yüzde 65’lik bir büyüme olduğu görülüyor.
TÜBİSAD yıllık “Türkiye’de e-Ticaret Pazar Büyüklüğü” raporuna nazaran, e-Ticaret bölümü 2019 yılında, Türk Lirası bazında yüzde 39 büyüme ile 83,1 milyar liralık hacme ulaştı. Dolar bazında yüzde 18 büyürken, 2015 ile 2019 yılları ortasında kesimin ortalama yıllık büyüme suratı yüzde 35 oldu. Raporda taşınabilir telefonların kullanımının artması ve gerek taşınabilir internet gerekse taşınabilir uygulamaların e-ticaret içinde hissesinin artmasıyla birlikte daha iyi büyüme sayılarına ulaşacaktır deniliyor.
Tekrar TÜBİSAD raporuna nazaran Türkiye’de e-ticaretin toplam perakende pazarına oranı yüzde 6,2 ile gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 6,7’nin altında kalıyor. Ülkemizde taşınabilir internetin ve taşınabilir uygulamaların gelişimiyle, e-ticaretin ilerleyen yıllarda daha yüksek hisse alması bekleniyor.
Bloomberg HT