ABD Lideri Donald Trump’ın 4 yıllık vazife devrinde Türkiye ile ABD ortasındaki ticari bağlantılar yaptırım tehditleri ve tarifeler kadar 100 milyar dolarlık ticaret amacı üzere olumlu aksiyonlara da sahne oldu. İki ülke ortasında yaşananlar ticaret hacminin de dalgalanmasına yol açtı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun datalarına nazaran Trump’ın misyona geldiği 2017’de Türkiye ile ABD ortasındaki ticaret hacmi 21,6 milyar dolar olurken, 2018 yılında bu sayı 22 milyar doları aştı. Lakin 2019 yılının tamamında bu defa iki ülke ortasındaki ticaret 20,8 milyar dolara geriledi.
Sayılara nazaran 2020 yılının birinci 9 ayında iki ülke ortasındaki ticarette tekrar artış yaşandı. 2019’un tıpkı devrinde 15,5 milyar dolar olan ticaret hacmi 2020’de 16 milyar doların üzerinde gerçekleşti.
Türkiye en çok helikopter-uçak aldı, en çok halı sattı
Trump periyodunda iki ülke ortasındaki ticari alakalar dikkate alındığında Türkiye’nin ABD’ye karşı bu devirde net ithalatçı olduğu görüldü. Sayılara nazaran 2017’de Türkiye ABD ile ticaretinde 3 milyar açık verirken 2018’de açık sayısı 4 milyar dolara yaklaştı.
Ticaret Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran Türkiye, ABD’den bu periyotta en çok helikopterler ve uçak ithalatı yaptı. Bu eser kümesinde 2017-2019 yıllarında 3,3 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Bu eser kümesini demir-çelik döküntü ve hurdaları ile turbojetler izledi.
Bu periyotta Türkiye’nin ABD’ye ihracatında ise halı ve yer kaplamaları, turbojetler ve gaz türbinleri ile mücevher eşyası eser kümeleri en üst sıralarda yer aldı.
2018’de tarifeler yükseldi, 2019’da olağanlaştı
Trump’ın vazife periyodunda ikili ticari bağlantılar açısından en kritik yıl 2018 olarak kaydedildi. Mayıs ayında ABD idaresi, Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülke için gümrük vergilerini artırdı. Çelik için yüzde 25 düzeyine yükseltilen gümrük vergisi, alüminyum içinse yüzde 10’a çıkarıldı. Ağustos ayına gelindiğinde ise siyasi arenadaki tansiyonun tesiriyle Lider Trump, paylaştığı bir tweet ile birlikte Türkiye’den çelik ithalatına daha evvel koyduğu gümrük vergilerini ikiye katlayarak çelik için yüzde 50’ye ve alüminyum için yüzde 20’e çıkardı.
ABD idaresinin açıkladığı bu tedbirlere karşı Türkiye, ABD menşeli kömür, kağıt, ceviz-badem, tütün, çeltik, viski, araba, kozmetik, makine teçhizat ve petro-kimya eserlerinde tarife uygulamaya karar verdi.
2019 yılına gelindiğinde ise bu sefer iki ülke de tarifeleri karşılıklı olarak düşürme kararı verdi. Birinci adım ABD’den geldi ve Mayıs ayının ortasında Türkiye’den ithal edilen çelikte vergiler yüzde 50’den yüzde 25’e düşürüldü. Buna karşılık olarak Türkiye Ağustos 2018’de Bakanlar Heyeti kararıyla ABD’nin ek gümrük vergilerine misilleme olarak birtakım eserlerin ithalatında yürürlüğe koyduğu ek mali yükümlülükleri yüzde 50 oranında düşürdü.
Bloomberg HT
