3 Kasım’da yapılacak 59. başkanlık seçimleri öncesinde Cumhuriyetçi Parti ile Demokrat Parti kurultaylarının tamamlanmasının akabinde Donald Trump ve Joe Biden’ın adaylıklarının katılaşmasıyla gözler iki adayın seçim taahhütlerine çevrildi.
Kovid-19 salgınının tesiriyle Amerikan iktisadı Büyük Buhran’dan bu yana en güçlü günlerini yaşarken, Trump ve Biden’ın seçim manifestolarında iktisadın toparlanmasına yönelik izlenecek siyasetler öne çıkıyor.
– Trump’tan süratli ekonomik toparlanma maksadı
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, Kovid-19 salgınının neden olduğu krizden büyük darbe alan Amerikan iktisadının süratlice toparlanması her iki aday için de öncelikli husus olurken, iktisadın olağanlaşması, ABD teknolojisinin korunması, Çin ile rekabet, vergi indirimleri, taban fiyat artışı ve ticaret üzere kıymetli başlıklarda adayların siyasetleri birbirinden farklılık gösteriyor.
Kovid-19 nedeniyle büyük bir darbe alan ABD iktisadını tekrar rayına oturtmayı hedefleyen Cumhuriyetçi Parti Lider adayı Trump, yeni periyotta “tarihin en büyük ekonomisini” tekrar inşa edeceklerini vurguluyor.
Trump, Biden’ın tersine Kovid-19 salgını nedeniyle durma noktasına gelen ekonomik faaliyetin sürat bir biçimde olağanlaşması gerektiğini savunurken, ülkenin 2021’de olağana dönmesini ve Amerikan iktisadının “V” halinde toparlanmasını hedefliyor.
Salgının başından bu yana hane halkı, işletmeler ve mahallî idarelere yardımcı olmak maksadıyla trilyon dolarlık takviye paketlerine imza atan Trump, gerekirse daha fazla teşvik sağlamaktan geri durmuyor.
– 10 ayda 10 milyon şahsa istihdam kelamı
Başkanlık koltuğuna ikinci sefer oturması halinde birinci devrinde ortaya koyduğu “en fazla istihdam üreten başkan” olma argümanını sürdürmeyi planlayan Trump, Kovid-19 krizinden olumsuz etkilenen iş gücü piyasasını eski gücüne kavuşturmayı amaçlıyor.
ABD’deki işsizlik oranını Kovid-19 krizi öncesi devirde son 50 yılın en düşük düzeylerine indirdiklerini her fırsatta hatırlatan Trump, yine seçilmesi durumunda 10 ayda 10 milyon şahsa istihdam sağlamayı hedefliyor.
Her iki adayında gündeminde kıymetli bir yer tutan vergi düzenlemeleri konusunda ise Trump, 2017’de imzaladığı 1,5 trilyon dolarlık vergi indirimini içeren paketi anımsatarak yeni periyotta de vergi indirimlerini sürdürme sinyali veriyor.
Trump, bu kapsamda, orta gelirliler için gelir vergisinde indirim öngörürken, yatırım, üretim ve istihdamı artırmak için sermaye yarar vergisinde indirime gitmeyi planlıyor.
– Amerika’yı üretimde “süper güç” yapma gayesi
“Önce Amerika” sloganıyla yolan çıkan Trump, gelecek 4 yıl içince Amerika’yı dünyanın “üretim üstün gücü” haline getireceklerini belirtiyor.
Amerika’yı tekrar inşa etme vaadinde de bulunan Trump, dünyanın en büyük altyapı sistemini oluşturmayı amaçlarken, kara yolları, köprüler ve havalimanlarına daha fazla harcama yapılması gerektiğini savunuyor.
Trump, bir altyapı paketini hayata geçirmek istediğini uzun vakittir lisana getirirken, kelam konusu paketin 2 trilyon dolar büyüklüğünde olmasını istediği belirtiliyor.
– Trump’ın ticaret siyasetinin maksadında Çin olmaya devam edecek
Trump’ın iktisat siyasetlerinin bir öbür değerli ayağını ise ticaret başlığı oluşturuyor.
Başkanlığı devrinde ABD’nin ticaret açığı verdiği ülkelere ya da eser kalemlerine uyguladığı ek gümrük tarifeleri ve Çin’e karşı açtığı ticaret savaşıyla yansıları üzerine çeken Trump, Amerikan üretimini müdafaaya yönelik bu siyasetlerine ait telaffuzlarını seçim kampanyasında da misal biçimde devam ettiriyor.
Trump’ın ticaret siyasetinin amacında ocak ayında imzalanan birinci faz ticaret muahedesine karşın Çin yer almaya devam ediyor.
Biden’ı Çin’in iktisadının güçlenmesine takviye olmakla suçlayan Trump, yine lider seçilmesi halinde imalat kesimindeki 1 milyon kişilik istihdamı Çin’den geri getirme ve faaliyetlerini Çin’den ABD’ye getiren şirketlere vergi indirimi uygulama kelamı veriyor.
– Biden’dan Amerikan orta sınıfını güçlendirme amacı
Demokrat Parti Lider adayı Biden ise Amerikalı seçmene “orta sınıfı güçlendirme” kelamı verirken, 700 milyar dolarlık “Amerikan eseri tercih et” (Buy American) kampanyasıyla ise yerli üretimin yine canlandırılmasını hedefliyor.
Biden’ın ortaya koyduğu ve 2’nci Dünya Savaşı’ndan sonra ABD iktisadında “en agresif hükümet yatırımı”nı yapmayı öngördüğü ekonomik plan kapsamında, Amerikan üretimi olan mal ve hizmetlerin hükümet tarafından satın alınması için 4 yılda 400 milyar dolarlık bir fon oluşturulması, ABD merkezli teknolojik araştırma ve geliştirme gayretleri için ise 300 milyar dolar ayrılması amaçlanıyor.
Bu planların hayata geçmesi halinde 5 milyon şahsa istihdam sağlanacağını belirten Biden’ın kelam konusu bütçeler için hangi kaynakları kullanacağı ise belirsizlik taşıyor.
– Biden süratli ekonomik olağanlaşmaya karşı temkinli
Geçen günlerde verdiği bir röportajda başkanlık koltuğuna oturması halinde Kovid-19 salgınıyla çaba kapsamında gerekirse ekonomik faaliyetleri durduracağını belirten Biden, sıhhat krizi çözülmeden iktisadın süratli olağanlaşmasına temkinli yaklaşıyor.
Amerikan aileleri ve küçük işletmelerine daha fazla dayanak sağlayacağı vaadinde bulunan Biden, Kovid-19 krizinde işini kaybedenler için işsizlik sigortasını uzatacağını taahhüt ediyor.
Trump hükümetini vergi indirimlerinde varlıklı kişi ve şirketlere daha fazla yarar sağladığı gerekçesiyle eleştiren Biden, en yüksek gelire sahip bireylerden alınan marjinal vergi oranını yüzde 37’den yüzde 39,6’ya yükselterek Trump’ın uyguladığı kimi vergi indirimlerini bilakis çevirmeyi hedefliyor.
– Taban fiyatı artırma vaadi
Biden, düşük gelirli çalışanlara yönelik kimi vergi indirimlerini genişletmeyi planlarken, saati 7,25 dolar olan minimum fiyatı ise 15 dolara çıkaracağını belirtiyor.
Ticaret konusunda ise Biden, Trump’ın Çin karşı olan tavrını eleştirirken, Çin’e karşı olan ticaret savaşının Amerikalı tüketiciler ve çiftçilere ziyan vereceğini savunuyor.
ABD’nin 2050’ye kadar sıfır karbon salınımlı sürdürülebilir bir iktisada geçmesi gerektiğini vurgulayan Biden, pak güç ve sürdürülebilir altyapı yatırımları için 2 trilyon dolar harcayacağını kaydediyor.
Bloomberg HT
