Türkiye iktisadı yılın ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 9.9 küçüldü. GYSİH, kelam konusu periyotta bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 11.0 azalarak 1998’den bu yana yaşanan en sert daralmayı işaret etti.
Bloomberg HT’nin anketine nazaran piyasanın beklentisi yıllık bazda yüzde 10 küçülme yaşanacağı istikametindeydi.
Bakan Albayrak: ‘V’ çıkışını GSYİH datalarında göreceğiz
Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, “Yılı müspet ayrışarak kapatacağız. 2021’e pandeminin izlerini silerek girmekte kararlıyız. ‘V’ çıkışını GSYİH datalarında göreceğiz” dedi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, ikinci çeyrek büyüme bilgilerine ait, “2020’nin ikinci çeyreği, tüm dünyada hayatın adeta durduğu ‘Korona Çeyreği’ oldu. Yüzde 9,9’luk bu daralma, normalleşmede V tipi dönüşün taban noktasını gösterdi.” tabirlerini kullandı.
“Modelim bu yıl yüzde 1.8 civarında bir küçülmeye işaret ediyor”
Bloomberg HT’ye konuk olan Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara büyüme sayılarını kıymetlendirdi.
Kara, “Büyüme sayıları beklentilere çok yakın geldi. Tek hanede kalma mümkünlüğü da vardı. Ben yüzde 8 ile yüzde 13 ortasında bir aralık vermiştim. Onun orta noktasına yakın gelmiş görünüyor. Çeyrekten çeyreğe de çift haneli bir daralma da beklendiği üzere.. Bu baz çok değerliydi zira 2. çeyreğin ne kadar derine gideceğine nazaran yıl geneline nazaran iddialarımızı revize edebiliyoruz. Bir modellemem var; ikinci çeyreği eksi yüzde 9.9’a güncellediğim vakit tam olarak bu yıl yüzde 1.8 civarında bir küçülmeye işaret ediyor. Bunun ardındaki varsayım şu; çeyrekten çeyreğe yüzde 11 daraldık, 3. çeyreğe ait datalar yüzde 10 – 11 oranında bir toparlanma olacağına işaret ediyor. Yani ‘V’ biçimde bir daralma ile 3. çeyrekte toparlanma ve son çeyrekte ise en son alınan önlemler ve finansal şartlardaki yavaşlama ile çeyrekten çeyreğe sıfır yahut negatif gelebilir.” dedi.
“Hizmet dalında biraz daha iyimserdik”
Türkiye iktisadının ikinci çeyrek büyüme sonuçlarını Bloomberg HT’ye pahalandıran Garanti BBVA Yardımcı Başekonomist Seda Güler Mert, “Gördüğümüz kadarıyla bizdeki yanılma hizmetler kesimi kaynaklı gelişti. Biz burada biraz daha iyimserdik. Çeyrekten çeyreğe arındırılmış halde baktığımızda aslında yakın bir beklenti paylaşmıştım ancak yıldan yıla geçerken birtakım hesaplama tekniklerindeki eksikliklerden ötürü aldığımız önlemler hesaplamaları bu noktada ıstıraba getirdi. Bu noktada biraz ayrıştığımızı söyleyebilirim. Daha çok kovid kaynaklı, çalışma günü eksiklerden ötürü bir ayrışmayı yaşıyoruz.” diye görüş bildirdi.
***
Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, II. Çeyrek: Nisan – Haziran, 2020
2020 yılında yayımlanan Dış Ticaret İstatistikleri (Özel Dış Ticaret sisteminden Genel Dış Ticaret sistemine geçiş), Milletlerarası Hizmet Ticareti İstatistikleri (UHTİ) ve Ödemeler Istikrarı İstatistiklerinde (ÖDİ) yapılan revizyonlar nedeniyle, Ulusal Hesaplar sisteminde revizyon yapılmıştır. Mevzuyla ilgili ayrıntılı metodolojik açıklama dokümanı bülten ekinde yer almaktadır.
Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2020 yılı ikinci çeyreğinde %9,9 azaldı
GSYH 2020 yılı ikinci çeyrek birinci iddiası; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran %9,9 azaldı.
Sanayi kesimi 2020 yılı ikinci çeyreğinde %16,5 azaldı
GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2020 yılı ikinci çeyreğinde bir evvelki yıla nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım %4,0, bilgi ve bağlantı faaliyetleri %11,0, finans ve sigorta faaliyetleri %27,8, gayrimenkul faaliyetleri %1,7 arttı. Sanayi %16,5, inşaat kesimi %2,7, hizmetler %25,0, mesleksel, idari ve takviye hizmet faaliyetleri %16,5, kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri %2,4 ve öbür hizmet faaliyetleri %18,0 azaldı.
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir evvelki çeyreğe nazaran %11,0 azaldı. Takvim tesirinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2020 yılı ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %10,0 azaldı.
GSYH 2020 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla 1 trilyon 041 milyar 643 milyon TL oldu
Üretim metoduyla GSYH kestirimi, 2020 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran %1,3 artarak 1 trilyon 041 milyar 643 milyon TL oldu. GSYH’nin ikinci çeyrek bedeli cari fiyatlarla ABD doları bazında 153 milyar 180 milyon olarak gerçekleşti.
Devletin kesin tüketim harcamaları 2020 yılı ikinci çeyreğinde %0,8 azaldı
Devletin sonuncu tüketim harcamaları, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak %0,8 azaldı. Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları %8,6, gayrisafi sabit sermaye oluşumu %6,1 azaldı.
Mal ve hizmet ithalatı 2020 yılı ikinci çeyreğinde %6,3, ihracatı ise %35,3 azaldı
Mal ve hizmet ithalatı, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak %6,3, ihracatı ise %35,3 azaldı.
İşgücü ödemeleri 2020 yılı ikinci çeyreğinde %0,5 arttı
İşgücü ödemeleri, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %0,5 artarken net işletme artığı/karma gelir %2,4 azaldı.
İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Paha içerisindeki hissesi %36,8 oldu
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Kıymet içerisindeki hissesi geçen yılın ikinci çeyreğinde %36,7 iken bu oran 2020 yılında %36,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise %45,0’dan %43,9’a düştü.
TÜİK
Bloomberg HT
