Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun etkin rasyosunu uygulamadan kaldırması Türkiye’de finans alanında olağanlaşma gündeminin en kritik gerçekleşmelerinden biri oldu. Daha evvel Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve düzenleyici kuruluşları da konvansiyonel olmayan siyaset adımlarında revizyona gitmişti.
İşte Türkiye’de finansta atılan olağanlaşma adımları…
30 Haziran: Açığa satış yasağı kalktı
Sermaye Piyasası Şurası (SPK), BIST-30 Endeksi’nde açığa satış yasağının 1 Temmuz’dan itibaren kaldırıldığını duyurdu. SPK geçen yıl Ekim ayında banka paylarında, Şubat ayında ise tüm paylarda açığa satışı yasaklamıştı.
18 Temmuz: Yabancı para zarurî karşılık oranları 300 baz puan artırıldı
Olağanlaşma sürecinin birinci adımlarından biri yabancı para zarurî karşılık oranlarının artırılması kararı oldu. Buna nazaran TCMB yabancı para zarurî karşılık oranlarının tüm bankalar için tüm yükümlülük çeşitlerinde ve vade dilimlerinde 300 baz puan artırılmasına karar verdi. Alınan bu kararla, piyasadan yaklaşık 9,2 milyar ABD doları meblağında Döviz ve altın cinsinden likidite çekilmesi öngörüldü. TCMB’nin 17 Mart 2020 tarihinde açıklanan koronavirüs önlemleri çerçevesinde; gerçek kredi büyüme şartlarını sağlayan bankalar için yabancı para mecburî karşılık oranları 500 baz puan indirilmişti.
6 Ağustos: Yabancı bankalar swap kısıtlamalarından muaf tutuldu
Swap süreçlerini kısıtlayan düzenlemede Mayıs, Temmuz ve Ağustos ayında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) gelen açıklamalarla birtakım yabancı kurumlara muafiyet tanındı. 20 Mayıs’ta yapılan açıklamayla iki yabancı merkezi saklama kuruluşu olan Euroclear Bank ve Clearstream Banking’i TL süreç sınırlamasından muaf tutuldu. 28 Temmuz’daki duyuruyla Avrupa İmar ve Yatırım bankası üzere milletlerarası kalkınma bankalarına muafiyet sağlandı. 6 Ağustos’ta da milletlerarası kalkınma bankaları dışındaki tüm yabancı bankalar kelam konusu kısıtlamalardan muaf tutuldu.
11 Ağustos: Piyasa yapan bankalara yönelik APİ imkan limitleri sıfırlandı
Ağustos ayına gelindiğinde Mart’ta açıklanan gayeli likidite adımlarından biri olan açık piyasa imkanlarında da revize gerçekleşti. TCMB evvel 7 Ağustos’ta piyasa yapan bankalara açık piyasa süreç imkan limitlerini yarıya düşürdü, 11 Ağustos’ta ise bu imkan limitlerinin sıfırlandığını açıkladı.
18 Ağustos: Bankalararası Para Piyasası’nda borç alabilme limitleri yarıya düşürüldü
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde faaliyette bulunan Bankalararası Para Piyasası’nda bankaların borç alabilme limitleri (BAL), 19 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere gecelik vadede yapılan süreçler için yarıya düşürüldü.
20 Ağustos: Altın ve öteki tüm yabancı para yükümlülüklerinde mecburî karşılık oranları artırıldı
Olağanlaşma süreci çerçevesinde 18 Temmuz 2020 tarihinde açıklandığı üzere, yabancı para mecburî karşılık oranları tüm bankalar için tüm yükümlülük çeşitlerinde ve vade dilimlerinde 300 baz puan artırılmıştı. Bu kere, gerçek kredi büyümesi şartlarını sağlayan bankaların yabancı para zarurî karşılık oranlarının, tüm vade dilimlerinde geçerli olmak üzere, değerli maden depo hesapları için 700 baz puan, öbür tüm yabancı para yükümlülükleri için ise 200 baz puan artırılmasına karar verildi.
24 Eylül: 2 yılın akabinde gelen faiz artışı
Salgının tesirleriyle gayret etmek için öbür ülke merkez bankalarının yaptığı üzere faiz indirimlerini sürdüren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Eylül toplantısında iki yılın akabinde faiz artışı kararı aldı. TCMB siyaset faizini 200 baz puan artırarak yüzde 10,25’e çıkardı.
25 Eylül: Swap kısıtlamalarında birinci esneklik
Daha evvel yabancı bankaların muaf tutulduğu swap kısıtlamalarında bankalara birinci esneklik Eylül ayının sonlarında geldi. BDDK Vadede TL alım istikametinde gerçekleştirecekleri süreçlerde yüzde 1 olan limiti yüzde 10’a çıkardı. Vadede TL satım istikametindeki süreçler için ise vadesine 7 gün kalan süreçler için limitler yüzde 1’den yüzde 2’ye, vadesine 30 gün kalan süreçler için yüzde 2’den yüzde 5’e, vadesine 1 yıl kalan süreçler için yüzde 10’dan yüzde 20’ye çıkarıldı.
30 Eylül: BSMV binde 2’ye indirildi, TL mevduatta stopaj düşürüldü
Döviz ve altın alım süreçlerinde uygulanan yüzde 1’lik kambiyo vergisi, binde 2’ye düşürüldü. Mevduat hesaplarından alınan stopaj yıl sonuna kadar vade müddetine nazaran yüzde 5, yüzde 3 ve sıfır olarak tekrar belirlendi. Kambiyo süreçlerine uygulanan banka ve sigorta muameleleri vergisi Mayıs ayında yüzde 1’e çıkarılmıştı.
2 Kasım: Bankalararası Para Piyasası’nda borç alabilme limitleri sıfırlandı
Ağustos ayında yarıya düşürülen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde faaliyette bulunan Bankalararası Para Piyasası’nda bankaların borç alabilme limitlerinin sıfırlanması kararlaştırıldı.
11 Kasım: Swap limitlerinde yeni esneklik düzenlemesi
Daha evvel esnetilen swap limitlerinde ikinci olağanlaşma düzenlemesi geldi. Buna nazaran vadede TL satım tarafında vadesine 7 gün kalan süreçler için limit yüzde 2’den yüzde 5’e, vadesine 30 gün kalan süreçler için yüzde 5’ten yüzde 10’a, vadesine 1 yıl kalan süreçler için yüzde 20’den yüzde 30’a çıkarıldı.
19 Kasım: TCMB siyaset faizini 475 baz puan artırdı, sadeleşmeye gitti
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası siyaset faizi piyasa beklentileriyle paralel olarak 475 baz puan artışla yüzde 15’e çıkardı. Karar metninde tüm fonlamanın haftalık repo üzerinden yapılacağı da söz edildi. TCMB Lider Yardımcısı Oğuzhan Özbaş, karardan bir hafta sonra özel bir aktiflikte yaptığı açıklamada evvelki fonlamanın gereksiz derecede karmaşık olduğunu belirtti.
24 Kasım: BDDK etkin rasyosu uygulamasına son verme kararı aldı
BDDK etkin rasyosu hesaplamasını kaldırma kararı aldı. Mayıs ayından bu yana uygulamada olan faal rasyosu 31 Aralık tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılacak. Daha evvel BDDK faal rasyosunda birkaç defa revizeye gitmiş ve etkin rasyosu kıymetini düşürmüştü.
24 Kasım: 2 yılın akabinde 10 yıllık tahvil ihracı
Daha evvel artan risk primi münasebetiyle yüksek maliyetleri dikkate alarak borçlanmayı kısa vadeye yönlendiren Hazine risk priminin düşmesini de dikkate alarak Temmuz 2018’den sonra birinci defa 10 yıllık tahvil ihracı yaptı.
Bloomberg HT
