Dönmez, bugüne kadar Barbaros Hayreddin Paşa ve Oruç Reis sismik araştırma gemileriyle Doğu Akdeniz’de 46 bin kilometrekare ve Karadeniz’de 33 bin kilometrekare üç boyutlu sismik bilgi toplandığına dikkati çekerek “Yeni arz kaynaklarının ortaya çıkarılması ve mevcut rezervlerimizin geliştirilmesine yönelik karada ve denizde yürütülen hidrokarbon arama ve üretim faaliyetleri kapsamında 2020’nin birinci 9 ayında 3’ü denizde 73’ü karada toplam 76 arama, üretim ve tespit kuyusu açılmış olup, yaklaşık 186 bin metre sondaj yapılmıştır.” diye konuştu.
Karadeniz’deki Tuna-1 kuyusunda 405 milyar metreküplük doğal gaz rezervi keşfedildiğini anımsatan Dönmez, burada sürecek çalışmalar kapsamında Sakarya havzasında yaklaşık 40 kuyu açılacağını aktardı.
Dönmez, mevcut tüketim ölçüsüne bakıldığında bu keşfin piyasa muhtaçlığının kıymetli bir ölçüsünü karşılamasının beklendiğine işaret ederek “Yaklaşık 49 milyar metreküp gaz ithalatını kapsayan uzun vadeli doğal gaz alım kontratlarımızın mühletinin önümüzdeki 5-6 yıllık periyot içerisinde dolacağı dikkate alındığında, ülkemizin doğal gaz ithalat planlamalarının tekrar kıymetlendirilmesi ve mümkün müzakerelerin bu yeni durum gözetilerek yapılması gerekecektir.” tabirlerini kullandı.
YEKA ve nükleer güç
Güneş Yenilenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) kapsamında Karapınar Güneş Gücü Santrali (GES) ile yaklaşık 1,4 milyar dolar yatırım büyüklüğü olan Avrupa ve Orta Doğu’nun tek tam entegre güneş paneli üretim tesisinin açıldığını hatırlatan Dönmez, “Bu tesis sayesinde 100 milyon dolarlık panel ve ekipman ithalatı önlenecek olup burada üretilecek birinci yerli güneş panelleri 1000 megavatlık Karapınar GES’te kullanılacaktır.” dedi.
Dönmez, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) birinci ünitesinin inşasına başlandığının altını çizerek şunları kaydetti:
“Akkuyu NGS’nin ikinci ünitesi için inşaat lisansı verilmiş ve ikinci ünitenin temeli de 8 Nisan 2020’de atılarak temel döşemesi betonlama çalışmaları tamamlanmıştır. Akkuyu NGS’nin üçüncü ünitesi için 23 Temmuz’da hudutlu çalışma müsaadesi alınmış ve dördüncü ünite için yapılan inşaat lisansı başvurusu 3 Temmuz’da uygun bulunmuştur. Gayemiz Cumhuriyetimizin 100. yılında Akkuyu NGS’nin birinci ünitesini devreye alarak başka ünitelerin de birer yıl ortayla 2026 yılı sonuna kadar işletmeye alınmasıdır. Ayrıyeten bu çerçevede Rusya’da nükleer güç alanında 102 lisans ve 47 yüksek lisans öğrencimiz eğitimine devam etmekte olup mezun olarak yurda dönen 143 öğrencimiz ise projede çalışmaya başlamıştır.”
Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 1 Eylül 2018’de açılan doğal gaz piyasasında Ekim 2020 prestijiyle faal 50 piyasa iştirakçisi bulunduğunu belirterek, “2020’nin birinci 9 ayında bu piyasada 3 milyar liranın üzerinde hacme sahip doğal gaz ticareti gerçekleşmiştir.” dedi.Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komitesindeki bakanlığının 2021 yılı bütçesinin sunumunda, günlük süreçlerin yanında yıllık, çeyreklik, aylık vadelerde fizikî teslimatlı elektrik ticaretinin yapılacağı Vadeli Elektrik Piyasası’nın da (VEP) yakın gelecekte hizmete sunulacağını söyledi.
Vadeli Doğal Gaz Piyasası’nın (VGP) da 2021 sonuna kadar devreye alınması için çalışmaların başlatıldığının altını çizen Dönmez, “Organize Toptan Doğal Gaz Satış Piyasası’nın (OTSP) piyasaya sağladığı esneklikle spot boru gazı ithalatının yanı sıra ihracatın da enstrüman olarak kullanılıp hudut ötesi doğal gaz ticaret hacminin artırılması, Türkiye’nin doğal gaz ticaret merkezi olma amacına değerli katkılar sağlayacaktır.” diye konuştu.
Dönmez, 1 Eylül 2018’de açılan doğal gaz piyasasında Ekim 2020 prestijiyle etkin 50 piyasa iştirakçisi bulunduğunu belirterek, “2020’nin birinci 9 ayında bu piyasada 3 milyar liranın üzerinde hacme sahip doğal gaz ticareti gerçekleşmiştir.” dedi.
Güç verimliliği ve madencilik
Güç verimliliğine kıymet verdiklerini ve bu kapsamda çalışmaların devam ettiğini vurgulayan Dönmez, şöyle devam etti:
“Enerji verimliliği ve kaynakların sürdürülebilir kullanımı kapsamında, bina ve hizmetler, güç, ulaştırma, sanayi ve teknoloji, tarım ve başka bütün kesimleri ilgilendiren yatay hususlara yönelik 55 hareketi kapsayan Ulusal Güç Verimliliği Hareket Planı ile 2017-2023 ortasında kümülatif 23,9 milyon ton muadili petrol (MTEP) güç tasarrufu planlanmış olup, tüm bu aksiyonların uygulanması halinde 2033’e kadar 30,2 milyar dolar mali tasarruf hedeflenmiştir. Sanayi kesimine uygulanan verimlilik artırıcı proje takviyeleri kapsamında 2009’dan günümüze 287 projeye 32,8 milyon lira dayanak verilmiştir. Bu projelerin toplam yatırım meblağı 136 milyon lira olarak gerçekleşmiş olup, yıllık 109 milyon lira tasarruf sağlanmıştır.”
Dönmez, “Bir Güç Bir Nefes Projesi” ile 2,7 milyondan fazla fidan dikimi için Orman Genel Müdürlüğü ile protokol yapıldığını ve yıl sonuna kadar ek 460 bin yeni fidan dikimi hedeflendiğini anlatarak, etraf, su, toprak ve hava kalitesini artırabilmek için de yatırımların sürdüğünü söz etti.
Maden potansiyelinin iktisada kazandırılması için çalışmalar yürütüldüğünü anımsatan Dönmez, “2002’de yaklaşık 700 milyon dolar olan maden ihracatımız 2019’da 4,31 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz maden ve güç hammadde kaynak potansiyelinin ortaya konulması için yürütülen ağır çalışmalarımız sonucunda, 1935’ten bu yana yapılan 10,4 milyon metre sondajın 7,4 milyon metresi 2003-2020 devrinde yapılmış ve yıllık 60 bin adet olan analiz/test kapasitemiz 600 binin üzerine çıkartılmıştır.” bilgisini paylaştı.
Dönmez, havadan jeofizik görüntüleme çalışması kapsamında 2019 sonu prestijiyle toplam 682 bin kilometre bilgi uçuşu gerçekleştirilerek, 920 bin kilometre alan taraması ile yerin altının fotoğrafının çekildiğini kaydetti. Fatih Dönmez, “Potansiyel tespit edilen bölgelerde 2020’de 370 bin kilometre ayrıntı bilgi uçuşu gerçekleştirilerek bütün ülke sathının maden röntgeni çekilmiş, jeofizik haritaları hazırlanmış ve ayrıntılandırılmıştır.” sözünü kullandı.
Maden kaynaklarının ortaya çıkarılması için adımlar atıldığını vurgulayan Dönmez, “Yürütülen çalışmalar sonucunda son 18 yılda yaklaşık olarak 11 milyar ton kömür, 311 ton altın, 2 bin ton gümüş, 5 milyon ton kurşun-çinko, 3 milyon ton bakır, 83 milyon ton demir, 2 milyon ton krom, 98 milyon metreküp mermer, 21 milyar ton sodyum sülfat, 243 bin ton Ender Toprak Elementi (NTE), 24 bin ton uranyum, 8 bin ton toryum, 6 milyon ton lityum başta olmak üzere birçok keşif yapılmıştır.” dedi.
Dönmez, bakanlık olarak MTA, MAPEG, TENMAK, EPDK, NDK dahil olmak üzere 2021 yılı bütçe kanun tasarısı teklif toplamının 5 milyar 61 milyon 810 bin lira olduğunu bildirdi.
Otogaz kullanımında dünya birinciliği
Komitede sunum yapan Güç Piyasası Düzenleme Kurumu Lideri Mustafa Yılmaz da Türkiye’nin dünyanın en büyük 16. LPG pazarı olduğunu belirterek, 2019’da Türkiye’nin otogaz kullanımında Güney Kore’yi geçerek birinci sıraya yükseldiğini söyledi.
Yılmaz, bugün 81 vilayet merkezinin tamamında ve 559 ilçe ve beldede konutlarda doğal gaz kullanıldığını ve yıl sonunda doğal gaz kullanan ilçe ve belde sayısının ise 585’e ulaşacağını kaydetti.
Gelecek yıl devreye alınacak VGP ile ilgili çalışmaların sürdüğüne işaret eden Yılmaz, “2023’te yerli gazımızın piyasaya arz edilmesiyle birlikte, Türkiye organize gaz piyasaları, ‘Avrupa’da kendi ülkesinde üretilen gazın memleketler arası ticarete bahis edildiği az sayıdaki gelişmiş gaz ticaret merkezlerinden biri’ olma imkanına ulaşacaktır.” sözünü kullandı.
Bloomberg HT
