CEREN DİLEKÇİ/LONDRA
Brexit’in yanısıra pandeminin verdiği hasarı atlatmaya çalışan İngiltere iktisadı tedarik düşünceleri ve enflasyonla çaba ediyor.
İngiltere’de bilhassa Londra’da çok sayıda Türk marketi ile lokantası faaliyet gösteriyor. İngiltere’nin Türkiye’den ithalatı 12 milyar dolar civarında ve bu ticarette besinin hissesi 250 milyon dolar ile düşüş eğiliminde.
Türkiye’den yüklü olarak çerez ile bakliyat ithalatı yapılıyor. Son devirde ziraî üretimde yaşanan düşüş nedeniyle İngiltere, bakliyat ithalatında rotayı başka ülkelere çevirmiş durumda. Öteki bir sorun ise, global ölçekte yaşanan çip krizinin tedarikte önemli aksamalara yol açmış olması.
Türkiye’den İngiltere’ye konteyner getirmenin maliyeti bir yılda nerdeyse 3 katına çıktı. Pandemi, Brexit, tedarik kasvetleri, fiyat artışlarını beraberinde getirdi. İngiltere, yıllar sonra enflasyonla uğraş eder hale geldi. Dal temsilcileri, hizmetler bölümünde en az yüzde 10 fiyat artışı olduğunu belirtiyor.
“Bakliyat ithalatı, Türkiye’den öteki ülkelere kaydı”
İngiltere’de besin toptancılığı alanında faaliyet gösteren Gama Küme Yönetici Yöneticisi Ali Sancak, 1991’den 2021’e kadar olan süreçte Türk marketleri pazarında çok önemli büyüme olduğunu söyledi.
Londra’da 1.500 market, 3 bin civarında küçük ölçekli işletmenin olduğunu kaydeden Sancak, kebap dalı cirosunun McDonal’s’ın 2 katı bir ciroya erişim sağladığını, birtakım Türk eserlerinin ulusal eser haline geldiğini belirtti.
İngıltere’nın Türkiyeden 250 milyon dolar civarında besin ithalarında Türk işletmelerinin ithalat ölçüsünün 70 milyon sterlin civarında olduğuna dikkat çeken Sancak, Gama olarak 25 milyon sterlinle bu modülün içerisinde olduklarını lisana getirdi.
Türkiye’den yüklü olarak çerez, bakliyat ithalatı gerçekleştirildiğini ama son devirde bakliyat ithalatının Kanada, Meksika, Amerika, Arjantin, Brezilya üzere ülkelere kaydığını söylüyor. Bunun nedeni Türkiye’de ziraî üretime yeteri kadar kıymet verilmemesi, Türkiye’nin bilakis Uzakdoğu ülkelerinin birden fazla besine yatırım yapıyor. Sancak, Türkiye’de besin üretiminin teşvik edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
“Türkiye’den konteyner maliyeti 3, Çin’den 6 katına çıktı”
Tedarik tarafında yaşanan problemler da ticarette aksamaya yol açtı. Nakliyede çok önemli zahmet olduğunu kaydeden Gama Küme Yönetici Yöneticisi, Türkiye’den geçen yıl 900 sterline getirilen konteyner fiyatının bu yıl 2500 sterline çıktığını söz etti.
Çin’den konteyner getirmenin maliyeti ise 2 bin dolardan 12 bin dolara çıkmış durumda. Dal temsilcileri, artan maliyetlere karşılık konteyner bulamadıklarını söyledi.
Brexit sonrası İngiltere’de nitelikli eleman kahrı yaşanıyor. Brexit sonrası birçok AB vatandaşının ülkesine dönmesiyle hizmetler dalında büyük bir açık oluştu. Gama Küme Yöneticisi, sürücü ve teknik eleman bulmakta zorlandıklarını, yurtdışından tekrar çalışan getirilmesi konusunda çalışmalar yapıldığını belirtiyor.
Dünya genelinde olduğu üzere İngiltere de enflasyonla mücade ediyor. Sancak, besin fiyatlarında son devirde önemli artış yaşandığını kaydederek zincirlere yüzde 8 ile 12 ortasında artış planladıklarını söylüyor.
Hizmet bölümünde yüzde 10 civarı artış yaşandı
Tas Restaurant Group CEO’su Lider Şahan ise bilhassa et ve zerzevat fiyatlarında astronomik artışlar yaşandığını, et fiyatlarında yüzde 100’e varan oranda artış olduğunu vurguladı.
Hizmet dalında fiyat artışlarının tamamının tüketiciye yansıtılmadığını kaydeden Şahan, yüzde 10 civarı artışı yansıttıklarını, yıl sonuna kadar fiyat artışlarının devam edeceğini söyledi.
Brexit sonrası AB vatandaşlarının kendi ülkelerine döndüklerini, çalışma şartları ve hukuksal kurallarının netleşmediği için çalışan kasveti başladığını bildiren Şahan, ”Özellikle oteller büyük ölçüde kapalı, restaurantlar yeni yeni açılmaya başladı. Biz pandemi devrinde yüzde 25 eksilmeye gittik. Açılmaya başladıktan sonra yetişmiş eleman bulmakta kasvet çekiyoruz. Hükümet bunu çözmek için işletmelere dışarıdan eleman getirmeyi kolaylaştırdı. Müracaatımızı yaptık, bu süreçten yararlanacağız ” açıklamasında bulundu.
Bloomberg HT
