Memleketler arası Atom Gücü Ajansı (UAEA), İran’ın yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş 17,6 kilogram uranyum ürettiğini bildirdi.
UAEA, üye ülkelerle paylaştığı 16 Şubat tarihli raporda, Tahran idaresinin daha evvel duyurduğu üzere yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum ürettiğini belirtti.
Rapora nazaran İran, zenginleştirilmiş uranyum stokunu 2 Kasım’da bildirilen yaklaşık 2 bin 442 kilogramdan 2 bin 968 kilograma yükseltti.
– Ajans, İran’ın bildirmediği nükleer gereçler olabileceğinden telaşlı
Raporda, “Ajans, İran tarafından bildirilmemiş bir noktada, kuruma deklare edilmemiş nükleer malzemelerin olabileceği konusunda derin dert içinde. Kelam konusu nükleer gerecin İran’ın güvenlik kontrolü mutabakatı kapsamında bildirilmesi gerekir.” tabirine yer verildi.
Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı olarak isimlendirilen ve 2015’te imzalanan nükleer muahede, İran’ın, 202,8 kilogramlık uranyum stoku bulundurmasına ve yüzde 3,67’ye kadar uranyum zenginleştirmesine müsaade veriyor.
– Muahedenin müsaade verdiği oranın 15 katı fazla stok
Böylece İran, nükleer muahedenin müsaade verdiği zenginleştirilmiş uranyum stokunun yaklaşık 15 kat fazlasına sahip oldu.
İran, ülkede onaylanan “nükleer yasa” kapsamında 5 Ocak’ta yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum ürettiğini açıklamıştı.
– İran’daki “nükleer yasa”
Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade’nin 27 Kasım 2020’de öldürülmesinden kısa mühlet sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen “Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması İçin Stratejik Aksiyon Planı” yasasını çıkarmıştı.
İran Atom Gücü Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük seviyeli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zarurî kılan yasa, nükleer muahedenin taraflarının 21 Şubat’a kadar Tahran’ın bankacılık münasebetlerini ve petrol ihracatını olağana döndürecek adımlar atmaması halinde İran’ın NPT kapsamında 2016’dan bu yana istekli olarak uyguladığı Ek Protokol’den ayrılmasını gerektiriyor.
Tahran idaresi, Ek Protokol uyarınca UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda birdenbire denetlemelerine müsaade vermişti. İran’ın Ek Protokol’den ayrılması, Ajans müfettişlerinin kontrollerinin sonlandırılacağı manasına geliyor.
Bloomberg HT
