Memleketler arası Güç Ajansı’nın (UEA) 4 farklı senaryo üzerinden güç piyasalarının gelecek 10 yılına odaklanan “Dünya Güç Görünümü 2020” raporuna nazaran, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını nedeniyle dünya güç talebi bu yıl yüzde 5 düşecek.
Bu kapsamda, petrol talebi yüzde 8 azalışla günlük 100 milyon varilin altında kalacak. Kömür talebi, bu yıl yüzde 7, doğal gaz talebi yüzde 3 ve global elektrik talebi yüzde 2 gerileyecek.
Dünyada güç yatırımları yüzde 18 azalırken, yavaşlayan ekonomik aktiviteyle global karbon emisyonları yüzde 7 azalacak.
Kovid-19’un gelecek yıl denetim altına alınması durumunda, global güç talebinin 2023’ün başında Kovid-19 öncesi düzeyine geri dönmesi beklenirken, salgının devam etmesi halinde güç talebindeki toparlanma 2025’i bulacak.
Salgın öncesinde 2019-2030 periyodu için yüzde 12 artacağı öngörülen güç talebinde yüzde 9 büyüme gerçekleşecek.
Talep büyümesindeki yavaşlama petrol ve doğal gaz fiyatlarının salgın öncesi periyoda nazaran düşmesine neden olurken, yatırımlardaki azalma güç piyasalarındaki volatilite riskini artıracak.
Güneş gücü, büyümenin temel kaynağı olacak
Başka güç kaynaklarından üretim düşmesine karşın, yenilenebilir güçten elektrik üretimi bu yıl tek artış gösteren alan olacak.
Destekleyici siyasetler ve teknolojideki ilerlemelerle giderek ucuzlayan yenilenebilir kaynaklar, güç piyasalarında daha fazla rol oynayacak.
Global elektrik talebi 2030’a kadar yüzde 20 artarken, bu talep artışının yüzde 80’ini yenilenebilir güç kaynakları tek başına karşılayabilecek.
Birçok ülkede, yeni kömür ve doğal gaz santrali yatırımlarından daha ucuz olan ve şimdiye kadarki en düşük maliyetli elektrik kaynağı haline gelen güneş gücü ise bu alandaki büyümenin merkezinde yer alacak.
Güneş gücü kapasitesi 2030’a kadar yılda yaklaşık 280 gigavat artış gösterecek ve ortalama yüzde 12 büyüyecek.
Elektriğin yarısı yenilenebilirden gelecek
Bu kapsamda, yenilenebilir güç kaynakları gelecek 10 yılda dünyadaki toplam elektrik talebinin yüzde 50’sini karşılayacak. Hidroelektrik, güç talebinin karşılanmasında en büyük hissesi alırken, güneş en fazla büyüyen kaynak olacak. Rüzgar ve deniz üstü (offshore) rüzgar santralleri ise bu kaynağı takip edecek.
Öte yandan, yenilenebilir kaynaklarından üretilen gücün sağlıklı halde şebekeye bağlanması için elektrik şebekelerinde değerli yatırımlar gerekecek.
Global emisyonlar, 2008-2009 ekonomik krizi sonrasında olduğundan daha yavaş artışa geçecek, fakat ülkelerin salgın sonrası ekonomik büyüme planlarını pak güç alanında yapması emisyonların geleceği açısından kıymetli rol oynayacak.
Kömürün global güç portföyündeki hissesi, Sanayi İhtilali’nden sonra birinci kere 2040’ta yüzde 20’nin altına düşecek. Doğal gaz talebi ise Asya bölgesi başta olmak üzere dünyada büyüme gösterecek.
Petrol, salgının neden olduğu ekonomik belirsizliklere karşı kırılganlığını sürdürecek ve 2019’daki pik düzeyine geri dönemeyecek. Global petrol talebi 2030’da 2019’a nazaran yüzde 12 düşüş gösterecek.
“Petrol talebindeki büyüme 10 yıl içinde sona erecek”
UEA Lideri Fatih Birol, rapora ait yaptığı değerlendirmede, güneş gücünün dünya elektrik piyasalarının “yeni kralı” olacağının altını çizdi.
Bugünün siyasetlerine nazaran güneş gücü kurulumlarında 2022 sonrasında her yıl yeni rekorlar kırılabileceğini belirten Birol, “Ülkeler, pak güç yatırımlarını biraz daha hızlandırırlarsa, güneş ve rüzgarda çok daha büyük kapasite büyümesine şahit olabiliriz ki bu durum iklim değişikliğiyle çaba için epey yürek verici.” tabirlerini kullandı.
Bu yıl, salgın kapsamında uygulanan önlemler sonrasında global emisyonların düştüğünü anımsatan Birol, şunları kaydetti:
“Buna karşın, dünya hala emisyonları kalıcı halde azaltmaktan epey uzak. İktisatta yavaşlama emisyonları süreksiz olarak düşürdü ancak düşük ekonomik büyüme, ‘düşük emisyon stratejisi’ değil. Düşük ekonomik büyüme lakin dünyadaki en kırılgan nüfusları daha da fakirleştirecek bir strateji. Enerjiyi üretme ve tüketme şeklimizdeki yapısal değişiklikler fakat emisyonları bir düşüş trendine sokabilir.”
Birol, hükümetlerin pak güç yatırımlarını hızlandırmak ve iklim gayelerine ulaşmak için sorumluluğu olduğuna dikkati çekerek, “Petrol talebindeki büyüme gelecek 10 yılda sona erecek ama hükümet siyasetlerinde büyük bir değişiklik olmazsa talebin süratli bir halde düşeceğini söyleyemeyiz. Bugünün siyasetlerine bakarsak, global bir ekonomik toparlanma petrol talebini yine Kovid-19 öncesi düzeylerine döndürebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
AA
Bloomberg HT
