HANDE BERKTAN
Türkiye’nin birinci Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nin yol haritası ve gayeleri belirlendi.
Stratejide, yapay zeka alanının ulusal gelire katkısının yüzde 5’e çıkarılması, yapay zeka alanındaki istihdamın 50 bin şahsa yükseltilmesi, lisansüstü mezun sayısının 10 bin şahsa ulaşması hedefleniyor.
Yerli ve ulusal yapay zekâ uygulamalarının kamu alımlarında önceliklendirilmesi, memleketler arası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye’nin birinci 20 ülke ortasında yer alması da stratejinin maksatları ortasında yer alıyor.
Yapay Zeka Stratejisi kalkınma gayeleri ortasına girdi
11. Kalkınma Planı ile 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan 2021-2025 Ulusal Yapay Zekâ Strateji evrakı, Türkiye’nin 2025 yılına kadar yapay zekâ alanında yürüteceği çalışmalar için yol haritası niteliği taşıyor.
Stratejinin öncelikleri ve bu kapsamdaki maksat ve önlemler, Dijital Türkiye ve Ulusal Teknoloji Atılımı vizyonları çerçevesinde belirlendi.
Dijital Türkiye; toplumsal, ekonomik ve kamusal faaliyetlerinde; dijital teknoloji, eser ve hizmetleri kullanarak sağladığı üretkenlik artışı ve datadan ürettiği bedelle global ölçekte rekabetçi bir Türkiye’yi hedefliyor.
Türkiye’nin yüksek teknoloji eserlerini ulusal ve özgün olarak üretebilecek insan ve altyapı kapasitesinin geliştirilmesini hedefleyen Ulusal Teknoloji Atağı; ekonomik ve teknolojik bağımsızlığı güçlendirmeyi, kritik teknolojilerde atılım sağlayacak siyaset ve uygulamaları hayata geçirmeyi amaçlıyor.
Stratejinin 50 bin şahsa istihdam sağlaması hedefleniyor
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 6 stratejik öncelik etrafında tasarlandı. Öncelikler; yapay zekâ uzmanı yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak; araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek; kaliteli bilgiye ve teknik altyapıya erişim, sosyo-ekonomik ahengi hızlandıracak düzenlemeler yapmak, milletlerarası iş birliklerini güçlendirmek ve yapısal ve işgücü dönüşümünü hızlandırmak olarak belirlendi.
Stratejide bu öncelikler bağlamında 24 maksat ve 119 önlem de bulunuyor.
Stratejide belirlenen 2025 gayelerinden kimileri şöyle:
- GSYİH’ya katkısı yüzde 5’e yükseltilecek
- İstihdam en az 50 bin şahsa çıkarılacak
- Merkezî ve lokal idare kamu kurum ve kuruluşlarında yapay zekâ alanındaki istihdam en az bin kişi olacak
- Lisansüstü seviyede mezun sayısı en az 10 bin şahsa ulaşacak
- Lokal ekosistemin geliştirdiği uygulamaların kamu alımlarında önceliklendirilerek ticarileştirilmesi desteklenecek
- Milletlerarası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye birinci 20 ülke ortasında yer alacak.
Yapay Zeka Ekosistemi Müşavere Kümesi kuruluyor
Yapay zekâ stratejisinin takibi, süreçlerin yönetilmesi gayesiyle Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi Yönlendirme Şurası oluşturulacak.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın başkanlık edeceği Şura, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi lideri ile Sanayi ve Teknoloji bakan yardımcısı tüm toplantılara katılacak.
Toplantının gündemine nazaran ilgili bakanlıkların bakan yardımcıları ve YÖK lideri ile öteki temsilciler toplantıya davet edilecek. Şuraya tekliflerde bulunmak hedefiyle ilgili özel bölüm, akademi ve STK temsilcilerinin katılacağı Yapay Zekâ Ekosistemi Müracaat Kümesi da oluşturulacak.
TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü kuruldu
Strateji dokümanı, 40 kamu kurumu, 26 akademisyen, 38 özel kesim kuruluşu, 4 sivil toplum kuruluşu, 2 meslek örgütü ve 4 memleketler arası tertip ile yapılan çalışmalarla hazırlandı.
Ekonomik ve toplumsal hayatta yapay zekâ ile ortaya çıkan paradigma değişiminin şekillendirdiği global eğilimler tahlil edildi. Nisan ayında paydaşların görüşüne açılan taslak metin, daha sonra en son haline aldı.
Türkiye’de kamu kurumlarının yeni kuşak teknolojilere hazır hâle getirilmesi ve dataya dayalı faal karar alma süreçlerine sahip olabilmeleri için de çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi bünyesinde “Büyük Data ve Yapay Zekâ Uygulamaları Dairesi Başkanlığı” ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “Millî Teknoloji Genel Müdürlüğü” kuruldu.
Üniversitelerin araştırma merkezleri ile bölümleri bir ortaya getirerek yapay zeka teknoloji tahlilleri üretilmesinde katalizör olmak üzere TÜBİTAK Yapay Zekâ Enstitüsü kuruldu.
Ulusal Yapay Zeka Strateji’sinin, Türkiye’de yapay zeka teknolojileri ile ilgili farkındalığı artırıp bu alandaki ekosistemin ve yatırımların gelişmesine değerli katkılar sunması ve nitelikli istihdam sağlaması bekleniyor.
Türkiye’de yapay zeka teşebbüs sayısı şimdi 200 civarında
Birçok araştırmaya nazaran yapay zekânın 2030 yılına kadar global iktisada 13 ile 15,7 trilyon dolar katkı yapması ve yüzde 13 ile 14 ortasında büyüme göstermesi bekleniyor.
2025 yılında dünya ortalamasında kişi başı 19 terabayt data kelam konusu olacak. Önümüzdeki 3 yılda üretilecek datanın son 30 yılda üretilenden fazla olması öngörülüyor.
ABD ve Çin’de yapay zekâ odaklı teşebbüs sayısı 2 bini bulurken Türkiye’de bu sayı yaklaşık 200 civarında. Türkiye’deki yapay zekâ teşebbüslerin yaklaşık yüzde 50’si teknoparklarda, yüzde 73’ü ise İstanbul’da bulunuyor.
Türkiye’de yapay zekâya ait birinci adım, Ordinaryüs Profesör Cahit Arf tarafından atıldı. Cahit Arf, 1959 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde “Makineler Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir?” bahisli bir sunum yaptı. Strateji hazırlıklarında yürütülen çalışmalar, Cahit Arf’ın “Bilgiye olan iştiyakımızın kendine bir yol bulması, akl-ı selime güvencin yayılmasına bağlıdır.” cümlesinden feyz alınarak başlatıldı.
Bloomberg HT
